دوره 13، شماره 2 - ( پاییز و زمستان 1404 )
جلد 13 شماره 2 صفحات 40-28 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Soleymani N, Abrari Vajari K, Pourreza M. (2025). Tree Distribution Patterns in High Stands, Coppice Stands, and Coppice-high Stands in Zagros Forests (Case Study of Qalajeh Forest, Kermanshah Province). Ecol Iran For. 13(2), 28-40. doi:10.61882/ifej.2025.566
URL: http://ifej.sanru.ac.ir/article-1-566-fa.html
URL: http://ifej.sanru.ac.ir/article-1-566-fa.html
سلیمانی نیکنام، ابراری واجاری کامبیز، پوررضا مرتضی.(1404). الگوهای پراکنش درختان در تودههای دانهزاد، شاخهزاد و شاخه و دانهزاد در جنگلهای زاگرس (پژوهش موردی جنگل قلاجه استان کرمانشاه) بوم شناسی جنگل های ایران (علمی- پژوهشی) 13 (2) :40-28 10.61882/ifej.2025.566
1- دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران
2- گروه جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران
3- گروه جنگلداری، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
2- گروه جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران
3- گروه جنگلداری، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
چکیده: (826 مشاهده)
مقدمه و هدف: جنگلهای زاگرس به عنوان دومین بومسازگان طبیعی جنگلی ایران نقش مهمی در تأمین آب، حفظ خاک، تعدیل آب و هوا و تعادل اقتصادی اجتماعی در کشور ایفا میکنند. این جنگلها همواره در طول تاریخ به دلایل مختلف اقتصادی و اجتماعی حاکم بر منطقه در معرض تخریب بوده اند و سیر قهقرائی به خود گرفتهاند. قطعاً ادامه روند تخریب جنگلهای زاگرس خسارات جبرانناپذیری را برای این اکوسیستم بینظیر و منابع طبیعی کشور به همراه خواهد داشت. بنابراین، برنامهریزی جهت حفظ و احیای جنگلهای زاگرس بسیار مهم و ضروری است و این موضوع مستلزم انجام مطالعات دقیق جنگلشناسی و بومشناختی در آنها است. اﻣﺮوزه ﺑﺮای ﺑﺮﻧﺎﻣﻪریﺰیﻫﺎی ﻣﺪیﺮیتی و ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺑﻮمﺷﻨﺎختی اﻃﻼع از ﻧﺤﻮه پراکنش اﻓﺮاد ﺟﺎﻣﻌﻪ از اﻫﻤﯿﺖ ﺑﺎﻻیی ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ و ﺑﺪون داﺷﺘﻦ اﻃﻼﻋﺎت مکانی والگوی پراکنش اﻓﺮاد درﺟﻮاﻣﻊ، اﺟﺮای ﻫﺮ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪای ﺑﺎ ﻣﺸکل ﻣﻮاﺟﻪ ﺧﻮاﻫﺪ شد که این موضوع میتواند نقش مهمی را در درک پویایی بومسازگان و نیز مدیریت بهینه آنها ایفا نماید. این پژوهش با هدف بررسی و درک تفاوتها و شباهتهای ساختار مکانی و نیز درک الگوی پراکنش تودههای جنگلی غالب در جنگلهای حفاظت شده کوهستان قلاجه در استان کرمانشاه صورت گرفته است و نتایج آن میتوانند نکات مهمی را در اختیار جنگلشناسان و دستاندرکاران بخش احیاء جنگل قرار دهند.
مواد و روشها: جهت انجام این پژوهش، بخشی از رویشگاه بلوط در جنگلهای کوهستان قلاجه در شهرستان گیلانغرب از توابع استان کرمانشاه در نظر گرفته شد. در این پژوهش، ضمن شناسایی سه توده جنگلی دانهزاد، شاخهزاد و شاخه-دانهزاد بهصورت تصادفی در هر کدام از تودهها، سه قطعه نمونه یک هکتاری برداشت گردید و در هر کدام ویژگیهای ساختاری تمام درختان و جستگروهها شامل نام گونه، فرم رویشی، تعداد جستها، قطر برابر سینه، ارتفاع درختان و ارتفاع غالب جستگروهها و دو قطر عمود برهم تاج برداشت شدند. جهت تعیین موقعیت هر کدام از پایهها از روش فاصله آزیموت استفاده شد. در مرحله بعد، ضمن محاسبه ویژگیهای ساختاری تودهها، به منظور مدلسازی الگوی پراکنش مکانی درختان و جستگروهها در آنها از تابع مربوط به فاصله بین نقاط L استفاده شد. همچنین، وابستگی مکانی اندازه درختان و جستگروهها با به کارگیری تابع همبستگی نشاندار Kmm(r) بررسی گردید.
یافتهها: نتایج این تحقیق نشان دادند که تراکم های درختان و جستگروههای بلوط ایرانی در تودههای دانهزاد، شاخه، دانهزاد و شاخهزاد به ترتیب 117، 129 و 126 پایه در هکتار بودند و سطوح تاج پوشش آنها نیز در تودههای فوق بهترتیب 30/9، 30/63 و 19/8 درصد برآورد شدند. همچنین،که الگوی پراکنش مکانی درختان و جست گروههای بلوط ایرانی در هر سه توده جنگلی مورد بررسی، به غیر از فواصل محدودی که دارای الگوی یکنواخت و یا به دلیل ناهمگنی رویشگاه دارای الگوی کپهای بودند، عمدتاً از الگوی پراکنش مکانی تصادفی پیروی میکرد. به عبارتی، بررسی مقدار تابع L در محدوده مونتکارلو برای توده های مورد بررسی نشان میدهد که مقدار تابع یاد شده در اغلب فواصل اختلاف معنیداری را با الگوی پراکنش کاملاً تصادفی نشان نمیدهد.از طرف دیگر، با توجه به اهمیت تاج در ساختار درختان و جستگروهها، نتایج تجزیه و تحلیل تابع همبستگی نشاندار درباره ویژگی قطر تاجپوشش درختان و جستگروهای بلوط ایرانی در تودههای مورد بررسی نشان دادند که مقدار تابع Kmm مربوط به هر سه توده در محدوده مونتکارلو قرار گرفته بود. به بیان دیگر، درختان و جستگروههای موجود در تودههای فوق از نظر ویژگی قطر تاج به طور تصادفی در کنار یکدیگر قرار میگیرند و در هر کدام از تودهها همبستگی معنیداری بین توزیع مکانی درختان و جستگروهها از نظر اندازه قطر تاج وجود ندارد.
نتیجه گیری کلی: الگوهای پراکنش مکانی درختان و جستگروههای بلوط ایرانی در سه توده مورد بررسی به طور عمده از الگوی مکانی تصادفی پیروی میکنند. الگوی تصادفی در هر سه توده میتواند ناشی از عدم زادآوری طبیعی یا اختلال در آن، رسیدن به مرحله بلوغ و عدم نیاز به پایههای مادری و نیز بهرهبرداری بیرویه از جنگل باشد. همچنین، نتایج بیانگر آن هستند که درختان و جستگروههای موجود در تودههای مورد بررسی عمدتاً با قطرهای تاجی متفاوت در کنار همدیگر قرار گرفتهاند و از این نظر همبستگی مکانی بین آنها دیده نمیشود. فقط در فواصل بسیار محدودی به صورت لکهای و بهدلیل شرایط خاص محیطی درختان و جستگروهها از نظر ویژگی قطر تاج دارای همبستگی و تشابه هستند. به طور کلی، نتایج بررسی تابع همبستگی نشاندار حاکی از آن هستند که اثر مشخصه ساختاری قطر تاج در درختان و جستگروههای موجود در تودههای مورد بررسی بر یکدیگر عمدتاً نمیتواند بیانگر اثر تسهیل کنندگی مثبت یا منفی آنها بر هم باشد.
مواد و روشها: جهت انجام این پژوهش، بخشی از رویشگاه بلوط در جنگلهای کوهستان قلاجه در شهرستان گیلانغرب از توابع استان کرمانشاه در نظر گرفته شد. در این پژوهش، ضمن شناسایی سه توده جنگلی دانهزاد، شاخهزاد و شاخه-دانهزاد بهصورت تصادفی در هر کدام از تودهها، سه قطعه نمونه یک هکتاری برداشت گردید و در هر کدام ویژگیهای ساختاری تمام درختان و جستگروهها شامل نام گونه، فرم رویشی، تعداد جستها، قطر برابر سینه، ارتفاع درختان و ارتفاع غالب جستگروهها و دو قطر عمود برهم تاج برداشت شدند. جهت تعیین موقعیت هر کدام از پایهها از روش فاصله آزیموت استفاده شد. در مرحله بعد، ضمن محاسبه ویژگیهای ساختاری تودهها، به منظور مدلسازی الگوی پراکنش مکانی درختان و جستگروهها در آنها از تابع مربوط به فاصله بین نقاط L استفاده شد. همچنین، وابستگی مکانی اندازه درختان و جستگروهها با به کارگیری تابع همبستگی نشاندار Kmm(r) بررسی گردید.
یافتهها: نتایج این تحقیق نشان دادند که تراکم های درختان و جستگروههای بلوط ایرانی در تودههای دانهزاد، شاخه، دانهزاد و شاخهزاد به ترتیب 117، 129 و 126 پایه در هکتار بودند و سطوح تاج پوشش آنها نیز در تودههای فوق بهترتیب 30/9، 30/63 و 19/8 درصد برآورد شدند. همچنین،که الگوی پراکنش مکانی درختان و جست گروههای بلوط ایرانی در هر سه توده جنگلی مورد بررسی، به غیر از فواصل محدودی که دارای الگوی یکنواخت و یا به دلیل ناهمگنی رویشگاه دارای الگوی کپهای بودند، عمدتاً از الگوی پراکنش مکانی تصادفی پیروی میکرد. به عبارتی، بررسی مقدار تابع L در محدوده مونتکارلو برای توده های مورد بررسی نشان میدهد که مقدار تابع یاد شده در اغلب فواصل اختلاف معنیداری را با الگوی پراکنش کاملاً تصادفی نشان نمیدهد.از طرف دیگر، با توجه به اهمیت تاج در ساختار درختان و جستگروهها، نتایج تجزیه و تحلیل تابع همبستگی نشاندار درباره ویژگی قطر تاجپوشش درختان و جستگروهای بلوط ایرانی در تودههای مورد بررسی نشان دادند که مقدار تابع Kmm مربوط به هر سه توده در محدوده مونتکارلو قرار گرفته بود. به بیان دیگر، درختان و جستگروههای موجود در تودههای فوق از نظر ویژگی قطر تاج به طور تصادفی در کنار یکدیگر قرار میگیرند و در هر کدام از تودهها همبستگی معنیداری بین توزیع مکانی درختان و جستگروهها از نظر اندازه قطر تاج وجود ندارد.
نتیجه گیری کلی: الگوهای پراکنش مکانی درختان و جستگروههای بلوط ایرانی در سه توده مورد بررسی به طور عمده از الگوی مکانی تصادفی پیروی میکنند. الگوی تصادفی در هر سه توده میتواند ناشی از عدم زادآوری طبیعی یا اختلال در آن، رسیدن به مرحله بلوغ و عدم نیاز به پایههای مادری و نیز بهرهبرداری بیرویه از جنگل باشد. همچنین، نتایج بیانگر آن هستند که درختان و جستگروههای موجود در تودههای مورد بررسی عمدتاً با قطرهای تاجی متفاوت در کنار همدیگر قرار گرفتهاند و از این نظر همبستگی مکانی بین آنها دیده نمیشود. فقط در فواصل بسیار محدودی به صورت لکهای و بهدلیل شرایط خاص محیطی درختان و جستگروهها از نظر ویژگی قطر تاج دارای همبستگی و تشابه هستند. به طور کلی، نتایج بررسی تابع همبستگی نشاندار حاکی از آن هستند که اثر مشخصه ساختاری قطر تاج در درختان و جستگروههای موجود در تودههای مورد بررسی بر یکدیگر عمدتاً نمیتواند بیانگر اثر تسهیل کنندگی مثبت یا منفی آنها بر هم باشد.
فهرست منابع
1. Delfan Abazari, B., & Sagheb-Talebi, K. (2007). Diameter and height increment process of oriental beech (Fagus orientalis) in natural Caspian forests; Kelardasht region. Iranian Journal of Forest and Poplar Research, 15(4), 328-320.
2. Aguirre, O., Hui, G., von Gadow, K., & Jiménez, J. (2003). An analysis of spatial forest structure using neighbourhood-based variables. Forest Ecology and Management, 183(1-3), 137-145. [DOI:10.1016/S0378-1127(03)00102-6]
3. Akhavan, R., Parhizkar, P., Amanzadeh, B., & Mohammadnezhad Kiasari, S. (2017). Intra-specific competition of beech using Mark Correlation Function (MCF) in the Hyrcanian forests of Iran. Forest and Wood Products, 70(4), 637-648.
4. Akhavan, R., Sagheb-Talebi, K., Hassani, M., & Parhizkar, P. (2010). Spatial patterns in untouched beech (Fagus orientalis Lipsky) stands over forest development stages in Kelardasht region of Iran, Iranian Journal of Forest and Poplar Research, 322-336
5. Akhtari, M. H., Mataji, A., Babaei Kafaki, S., & Kiadaliri, H. (2023). Spatiotemporal dynamics of trees distribution patterns following disturbance caused by decline in the oak forests of Lorestan province. Forest Research and Development, 9(3), 401-418.
6. Alavi, S. J., Amiri, G. Z., & Mohajer, M. M. (2005). An investigation of spatial pattern in Wych elm (Ulmus glabra) in Hyrcanian forest, case study: Kheyroudkenar Forest, Noshahr. Iranian Journal of Natural Resources, 58(4), 793-804.
7. Baddeley, A., Rubak, E., & Turner, R. (2016). Spatial Point Patterns: Methodology and Applications with R (Vol. 1). Boca Raton: CRC press. [DOI:10.1201/b19708]
8. Clark, J. S., Silman, M., Kern, R., Macklin, E., & HilleRisLambers, J. (1999). Seed dispersal near and far: patterns across temperate and tropical forests. Ecology, 80(5), 1475-1494. [DOI:10.1890/0012-9658(1999)080[1475:SDNAFP]2.0.CO;2]
9. Churchill, D. J., Larson, A. J., Dahlgreen, M. C., Franklin, J. F., Hessburg, P. F., & Lutz, J. A. (2013). Restoring forest resilience: from reference spatial patterns to silvicultural prescriptions and monitoring. Forest Ecology and Management, 291, 442-457. [DOI:10.1016/j.foreco.2012.11.007]
10. Cressie, N. (2015). Statistics for spatial data, John Wiley & Sons.
11. Dagley, C. M. (2008). Spatial pattern of coast redwood in three alluvial flat old-growth forests in northern California. Forest Science, 54(3), 294-302. [DOI:10.1093/forestscience/54.3.294]
12. Dale, M. R., & Dale, M. R. T. (2000). Spatial Pattern Analysis in Plant Ecology. Cambridge university press. [DOI:10.1017/CBO9780511612589]
13. Erfanifard, Y. (2016). Analysing the effect of intraspecific competition on biometric attributes of Persian oak coppice trees using pair-and mark-correlation functions in Zagros forests. Journal of Wood and Forest Science and Technology, 23(2), 89-109.
14. Erfanifard, Y., & Kariminejad, N. (2015). Efficiency of different summary statistics in modelling spatial point patterns of Christ's thorn jujube trees (Ziziphus spina-christi (L.) Wild.). Iranian Journal of Forest and Poplar Research, 23(3), 413-423.
15. Erfanifard, Y., & Naziry, F. (2017). Comparison of Ripley's K-, pair correlation, and O-ring functions in spatial pattern analysis of Christ's thorn jujube trees (Ziziphus spina-christi) in Fars province. Forest and Wood Products, 70(1), 1-9.
16. Felinks, B., & Wiegand, T. (2008). Exploring spatiotemporal patterns in early stages of primary succession on former lignite mining sites. Journal of Vegetation Science, 19(2), 267-276. [DOI:10.3170/2008-8-18369]
17. Fibich, P., Lepš, J., Novotný, V., Klimeš, P., Těšitel, J., Molem, K., ... & Weiblen, G. D. (2016). Spatial patterns of tree species distribution in New Guinea primary and secondary lowland rain forest. Journal of Vegetation Science, 27(2), 328-339. [DOI:10.1111/jvs.12363]
18. Getzin, S., Wiegand, T., Wiegand, K., & He, F. (2008). Heterogeneity influences spatial patterns and demographics in forest stands. Journal of Ecology, 96(4), 807-820. [DOI:10.1111/j.1365-2745.2008.01377.x]
19. Gratzer, G., & Waagepetersen, R. P. (2018). Seed dispersal, microsites or competition-What drives gap regeneration in an old-growth forest? An application of spatial point process modelling. Forests, 9(5), 230. [DOI:10.3390/f9050230]
20. Hao, H. M., Huang, Z., Lu, R., Jia, C., Liu, Y., Liu, B. R., & Wu, G. L. (2017). Patches structure succession based on spatial point pattern features in semi-arid ecosystems of the water-wind erosion crisscross region. Global Ecology and Conservation, 12, 158-165. [DOI:10.1016/j.gecco.2017.11.001]
21. Fangliang, H., Legendre, P., & LaFrankie, J. V. (1997). Distribution patterns of tree species in a Malaysian tropical rain forest. Journal of Vegetation Science, 8(1), 105-114. [DOI:10.2307/3237248]
22. Heidari, R. H., Zobeiri, M., Namiranian, M., & Sobhani, H. (2007). Application of T-square sampling method in Zagross forests (Case Study: Kermanshah province). Iranian Journal of Forest and Poplar Research, 15(1), 42-32.
23. Illian, J., Penttinen, A., Stoyan, H., & Stoyan, D. (2008). Statistical analysis and modelling of spatial point patterns. John Wiley & Sons. [DOI:10.1002/9780470725160]
24. Janzen, D. H. (1970). Herbivores and the number of tree species in tropical forests. The American Naturalist, 104(940), 501-528. [DOI:10.1086/282687]
25. Ledo, A., Montes, F., & Condés, S. (2012). Different spatial organisation strategies of woody plant species in a montane cloud forest. Acta Oecologica, 38, 49-57. [DOI:10.1016/j.actao.2011.09.003]
26. Kang, D., Guo, Y., Ren, C., Zhao, F., Feng, Y., Han, X., & Yang, G. (2014). Population structure and spatial pattern of main tree species in secondary Betula platyphylla forest in Ziwuling Mountains, China. Scientific Reports, 4(1), 6873. [DOI:10.1038/srep06873]
27. Karimi, M., & Fallah, A. (2017). Spatial Pattern and Interaction Analysis of Quercus Brantii Lindl. and Pistacia Atlantica Desf. in Qalajeh Forests of Kermanshah using K2 Function. Ecology of Iranian Forest, 5(9), 8-16. [In Persian] [DOI:10.29252/ifej.5.9.8]
28. Kariminejad, N., Erfanifard, S. Y., Shamsi, S. R. F., & Sadeghi, H. (2017). Analyzing the effect of clustered spatial distribution of mount Atlas mastic (Pistacia atlantica Desf.) trees on their biometric characteristics using mark-correlation function in Baneh Research Forest, Fars province. Iranian Journal of Forest and Poplar Research, 25(2), Pe264-Pe273.
29. Khan, M. N. I., Sharma, S., Berger, U., Koedam, N., Dahdouh-Guebas, F., & Hagihara, A. (2013). How do tree competition and stand dynamics lead to spatial patterns in monospecific mangroves?. Biogeosciences, 10(4), 2803-2814. [DOI:10.5194/bg-10-2803-2013]
30. Khanhasani, M., Akhavan, R., Sagheb-Talebi, K., & Vardanyan, Z. H. (2013). Spatial patterns of oak species in the Zagrosian forests of Iran. International Journal of Biosciences, 3(8), 68-75. [DOI:10.12692/ijb/3.8.66-75]
31. Kint, V., & Noël, L. (2004). Evaluation of sampling methods for the estimation of structural indices in forest stands. Ecological Modelling, 180(4), 461-476. [DOI:10.1016/j.ecolmodel.2004.04.032]
32. Mou, P., Jones, R. H., Guo, D., & Lister, A. (2005). Regeneration strategies, disturbance and plant interactions as organizers of vegetation spatial patterns in a pine forest. Landscape Ecology, 20(8), 971-987. [DOI:10.1007/s10980-005-7007-0]
33. Nazariani, N., Fallah, A., Ramezani Moziraji, H., Naghavi, H., & Jalilvand, H. (2019). Explanation of Spatial Pattern of Species (Quercus persica J. & Sp.) In Zagros Vegetative Zone Using the O-ring Statistics. Journal of Wood and Forest Science and Technology, 26(3), 83-96.
34. Parhizkar, P., Hassani, M., & Hallaj, M. H. S. (2018). Gap characteristics under oriental beech forest development stages in Kelardasht forests, northern Iran. Journal of Forest Science, 64(2), 59. [DOI:10.17221/59/2017-JFS]
35. Piao, T., Comita, L. S., Jin, G., & Kim, J. H. (2013). Density dependence across multiple life stages in a temperate old-growth forest of northeast China. Oecologia, 172(1), 207-217. [DOI:10.1007/s00442-012-2481-y]
36. Pommerening, A. (2002). Approaches to quantifying forest structures. Forestry, 75(3), 305-324. [DOI:10.1093/forestry/75.3.305]
37. Pourbabaei, H., Navgaran, S. Z., & Adel, M. N. (2012). Spatial pattern of three Oak species in Chenare forest of Marivan, Kordestan. Journal of Natural Environment, 65(3), 329-339
38. Pourhashemi, M. (2015). Spatial pattern of sprout-clumps of Brants oak (Quercus brantii Lindl.) in utilized forest stands of Marivan. Journal of Plant Research (Iranian Journal of Biology), 27(4), 534-543.
39. Ripley, B. D. (2005). Spatial statistics. John Wiley & Sons.
40. Ripley, B. D., & Thompson, M. (1987). Regression techniques for the detection of analytical bias. Analyst, 112(4), 377-383. [DOI:10.1039/an9871200377]
41. Rostami, A. (2018). The evaluation of spatial distribution pattern of Indicator species forests of Ghalarang protected area in Ilam province. Journal of Plant Research (Iranian Journal of Biology), 30(4), 843-852.
42. Safari, A., Shabanian, N., Heidari, R. H., Erfanifard, S. Y., & Pourreza, M. (2010). Spatial pattern of Manna Oak trees (Quercus brantii Lindl.) in Bayangan forests of Kermanshah. Iranian Journal of Forest and Poplar Research, 18(4), 608-596.
43. Sagheb-Talebi, K. H., Sajedi, T., & Yazdian, F. (2004). Forests of Iran. Research Institute of Forests and Rangelands. Forest Research Division, 339, 28.
44. Salimi, A., Aghbash, F. G., & Pourreza, M. (2019). Spatial pattern of Anagyris foetida L. shrubs in the Zagros forests. Iranian Journal of Forest, 11(1), 135-150.
45. Sefidi, K., Firouzi, Y., Keivan Behju, F., Sharari, M., & Rostamikia, Y. (2018). Quantification of spatial structure of juniper stands in Kandaragh region. Iranian Journal of Forest, 10(2), 207-220. [In Persian]
46. Stoll, P., & Bergius, E. (2005). Pattern and process: competition causes regular spacing of individuals within plant populations. Journal of Ecology, 395-403. [DOI:10.1111/j.0022-0477.2005.00989.x]
47. Khan, M. N. I., Sharma, S., Berger, U., Koedam, N., Dahdouh-Guebas, F., & Hagihara, A. (2013). How do tree competition and stand dynamics lead to spatial patterns in monospecific mangroves?. Biogeosciences, 10(4), 2803-2814. [DOI:10.5194/bg-10-2803-2013]
48. Stoyan, D. (1984). On correlations of marked point processes. Mathematische Nachrichten, 116(1), 197-207. [DOI:10.1002/mana.19841160115]
49. Szmyt, J. (2014). Spatial statistics in ecological analysis: from indices to functions. Silva Fennica, 48(1). [DOI:10.14214/sf.1008]
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
