دوره 11، شماره 22 - ( پاییز و زمستان 1402 )
جلد 11 شماره 22 صفحات 47-35 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
tahmasebi M, bordbar S K, porhashemi M, najafifar A. (2023). The Impact of Aspect on Forest Structural Characteristics in Zagros Forests (Case Study: Tangdalab forests of Ilam province). Ecol Iran For. 11(22), 35-47. doi:10.61186/ifej.11.22.32
URL: http://ifej.sanru.ac.ir/article-1-499-fa.html
URL: http://ifej.sanru.ac.ir/article-1-499-fa.html
طهماسبی منوچهر، بردبار سید کاظم، پورهاشمی مهدی، نجفی فر علی. تأثیر جهت جغرافیایی بر ویژگی‌های ساختاری جنگل در جنگل‌های زاگرس (مطالعه موردی: جنگل‌های تنگ‌دالاب استان ایلام) بوم شناسی جنگل های ایران (علمی- پژوهشی) 1402; 11 (22) :47-35 10.61186/ifej.11.22.32
1- بخش تحقیقات جنگل و مرتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان ایلام، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ایلام، ایران
2- بخش تحقیقات جنگل و مرتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شیراز، ایران
3- مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
2- بخش تحقیقات جنگل و مرتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شیراز، ایران
3- مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
چکیده: (1310 مشاهده)
چکیده مبسوط
مقدمه و هدف: مدیریت جنگل با در نظر گرفتن وضعیت طبیعی جنگل و داشتن دانش کافی در رابطه با ویژگی‌های بوم‌شناختی گونه‌های جنگلی و وضعیت فعلی ساختار جنگل و پایش تغییرات ناشی از فعالیت‌های مدیریتی می‌تواند به اهداف مدیریتی خود دست یابد. این پژوهش با هدف آگاهی از وضعیت ساختاری موجود، در منطقه جنگلی تنگ‌دالاب، در دو جهت جغرافیایی شمالی و جنوبی انجام شد.
مواد و روش‌ها: به مرکز دو رویشگاه شمالی و جنوبی، یک قطعه‌نمونه مربعی‌شکل یک هکتاری (ابعاد 100 × 100 متر) دائمی انتخاب و پیاده شدند. تمامی درختان و جست‌گروه‌های واقع در این محدوده شماره‌گذاری و مشخص و متغیرهای ساختاری کلیه درختان موجود در قطعه‌نمونه اندازه‌گیری شد. برای مقایسه میانگین متغیرهای مورد بررسی در هر دو رویشگاه، پس از آزمون همگنی واریانس‌ها و نرمال بودن داده‌ها در متغیرهای مورد بررسی، از روش آزمون نمونه t مستقل استفاده شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که توده جنوبی با تراکم 72 اصله گونه بلوط در هکتار کاملاٌ دانه‌زاد بوده و تیپ جنگلی آن، برودار (Quercus brantii Lindl) است، درحالی‌که توده شمالی با تراکم 57 اصله در هکتار، 82 درصد آن دانه‌زاد و تیپ جنگلی‌اش، بلوط-زالزالک می‌باشد. نتایج آزمونt مستقل نشان داد که تمامی متغیرهای مورد بررسی در بین دو توده جنوبی و توده شمالی در سطح احتمال یک درصد تفاوت معنی‌داری وجود داشت. میانگین قطر در ارتفاع نیم‌متری و قطر برابر سینه درختان در توده جنوبی بیشتر از توده شمالی بود. پراکنش درختان در طبقات قطری توده جنوبی، نشان داد که این توده دارای ساختار همسال نامنظم با چولگی به چپ و بیانگر کاهش زادآوری در سال‌های اخیر است. در توده شمالی افزون‌بر درختان شاخه‌زاد و جوان بلوط ایرانی، در طبقات پایین قطری، تعدادی پایه جوان از درختان همراه، با قطر پایین دیده شد. نمودار پراکنش ارتفاعی درختان در توده جنوبی نشان داد که بیشترین تعداد درختان در میانه نمودار و در طبقات ارتفاعی 5 تا 11 متر حضور دارند. در توده شمالی، درختان شاخه‌زاد در طبقات پایین ارتفاعی (کمتر از 3 متر) حضور داشته، در حالی‌که بیش از 80 درصد درختان دانه‌زاد آن، ارتفاعی بین 6 تا 11 متر دارند. نتایج بررسی رویه زمینی در قطر 50 سانتی‌متری در هر دو توده نشان می‌دهد که این متغیر در توده جنوبی (26/41 مترمربع) بهخاطر وجود درختان تک تنه و تراکم بالاتر، بیش از سه برابر توده شمالی (7/48 مترمربع) است.
نتیجه‌گیری: برتری توده جنوبی نسبت به توده شمالی نشان داد که جهت جغرافیایی تأثیر عمده‌ای بر ساختار جنگل‌ها دارد. در برنامه‌‍‌ریزی مدیریت پایدار جنگل، ضمن پایش ساختار توده‌های جنگلی طی دوره‌های زمانی، حداقل ده ساله، لازم است به شرایط متفاوت جهت‌های جغرافیایی، جهت حفظ، احیا و توسعه این جنگل‌ها توجه ویژه شود.
مقدمه و هدف: مدیریت جنگل با در نظر گرفتن وضعیت طبیعی جنگل و داشتن دانش کافی در رابطه با ویژگی‌های بوم‌شناختی گونه‌های جنگلی و وضعیت فعلی ساختار جنگل و پایش تغییرات ناشی از فعالیت‌های مدیریتی می‌تواند به اهداف مدیریتی خود دست یابد. این پژوهش با هدف آگاهی از وضعیت ساختاری موجود، در منطقه جنگلی تنگ‌دالاب، در دو جهت جغرافیایی شمالی و جنوبی انجام شد.
مواد و روش‌ها: به مرکز دو رویشگاه شمالی و جنوبی، یک قطعه‌نمونه مربعی‌شکل یک هکتاری (ابعاد 100 × 100 متر) دائمی انتخاب و پیاده شدند. تمامی درختان و جست‌گروه‌های واقع در این محدوده شماره‌گذاری و مشخص و متغیرهای ساختاری کلیه درختان موجود در قطعه‌نمونه اندازه‌گیری شد. برای مقایسه میانگین متغیرهای مورد بررسی در هر دو رویشگاه، پس از آزمون همگنی واریانس‌ها و نرمال بودن داده‌ها در متغیرهای مورد بررسی، از روش آزمون نمونه t مستقل استفاده شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که توده جنوبی با تراکم 72 اصله گونه بلوط در هکتار کاملاٌ دانه‌زاد بوده و تیپ جنگلی آن، برودار (Quercus brantii Lindl) است، درحالی‌که توده شمالی با تراکم 57 اصله در هکتار، 82 درصد آن دانه‌زاد و تیپ جنگلی‌اش، بلوط-زالزالک می‌باشد. نتایج آزمونt مستقل نشان داد که تمامی متغیرهای مورد بررسی در بین دو توده جنوبی و توده شمالی در سطح احتمال یک درصد تفاوت معنی‌داری وجود داشت. میانگین قطر در ارتفاع نیم‌متری و قطر برابر سینه درختان در توده جنوبی بیشتر از توده شمالی بود. پراکنش درختان در طبقات قطری توده جنوبی، نشان داد که این توده دارای ساختار همسال نامنظم با چولگی به چپ و بیانگر کاهش زادآوری در سال‌های اخیر است. در توده شمالی افزون‌بر درختان شاخه‌زاد و جوان بلوط ایرانی، در طبقات پایین قطری، تعدادی پایه جوان از درختان همراه، با قطر پایین دیده شد. نمودار پراکنش ارتفاعی درختان در توده جنوبی نشان داد که بیشترین تعداد درختان در میانه نمودار و در طبقات ارتفاعی 5 تا 11 متر حضور دارند. در توده شمالی، درختان شاخه‌زاد در طبقات پایین ارتفاعی (کمتر از 3 متر) حضور داشته، در حالی‌که بیش از 80 درصد درختان دانه‌زاد آن، ارتفاعی بین 6 تا 11 متر دارند. نتایج بررسی رویه زمینی در قطر 50 سانتی‌متری در هر دو توده نشان می‌دهد که این متغیر در توده جنوبی (26/41 مترمربع) بهخاطر وجود درختان تک تنه و تراکم بالاتر، بیش از سه برابر توده شمالی (7/48 مترمربع) است.
نتیجه‌گیری: برتری توده جنوبی نسبت به توده شمالی نشان داد که جهت جغرافیایی تأثیر عمده‌ای بر ساختار جنگل‌ها دارد. در برنامه‌‍‌ریزی مدیریت پایدار جنگل، ضمن پایش ساختار توده‌های جنگلی طی دوره‌های زمانی، حداقل ده ساله، لازم است به شرایط متفاوت جهت‌های جغرافیایی، جهت حفظ، احیا و توسعه این جنگل‌ها توجه ویژه شود.
فهرست منابع
1. Abdollah-Zade, B., Tabari, M., Sagheb-Talebi, K., & Zobeiri, M. (2003). Response of diameter and height of Pinus eldarica Medw. to slope and aspect variations in Lavizan Forest Park. Pajouhesh va Sazandegi, 60: 30-43. Ajbilou, R., Marañón, T., & Arroyo, J. (2006). Ecological and biogeographical analyses of Mediterranean forests of northern Morocco. Acta Oecologica, 29(1), 104-113. DOI:10.1016/ j. actao.2005.08.006 [DOI:10.1016/j.actao.2005.08.006]
2. Atarod, P. (1998). Analysis and statistical analysis of forest vegetation in two north and south ecological fronts in Shafarood watershed based on multivariate statistical method Faculty of Natural Summary of articles of the National Conference on Management of Northern Forests and Sustainable Development, Organization of Forests and Ranges of the country. 208 pp.
3. Basiri, R., Akbarinia, M., Hosseini, M., Asadi, M., & Taberi, M. (2003). Determination and quantitative analysis of forest types with respect to aspect in Ghamisheleh, Marivan, Iran. Pajouhesh va Sazandegi, 60, 59-68.
4. Bordbar, K., Sagheb-Talebi, K., Hamzehpour, M., Joukar, L., Pakparvar, M., & Abbasi, A. R. (2010). Impact of environmental factors on distribution and some quantitative characteristics of Manna oak (Quercus brantii Lindl.) in fars province. Iranian journal of Forest and Poplar research, 18(3), 404-390.
5. Fadl, M. A., Al-Yasi, H. M., & Alsherif, E. A. (2021). Impact of elevation and slope aspect on floristic composition in wadi Elkor, Sarawat Mountain, Saudi Arabia. Sci Rep 11, 16160.
https://doi.org/10.1038/s41598-021-95450-4 [DOI:10.1038/s41598-021-95450-4.]
6. Heidari, M., ATTAR, R. S., & Hatami, K. (2010). The evaluation of herb Layer biodiversity in relation to physiographical factors in south of Zagros Forest ecosystem (Case study: Dalab protected area). Journal of Renewable Natural Resources Research, 1(2), 28-42. https:// www.researchgate.net/ publication/ 344745928_ rea
7. Heidari Safari Kouch, A., Moradian Fard, F., Eskandari, A., & Rostami Shahraji, T. (2015). Investigation of some quantitative and qualitative characteristics of Persian Oak (Quercus brantii Lindl) in Bazoft forests of ChaharMahal and Bakhtiari Province. Journal of Forest Ecosystems Researches, 2(1), 75-91 https://www.researchgate.net/publication/335686548_
8. Hosseini, A. (2014). Diversity of tree and shrub species in relation to topographic factors and stand characteristics in oak forests of Ilam province. (Case study; Miantang forests in shirvan-chardavol). Journal of Plant Research (Iranian Journal of Biology), 27(2), 194-203. doi: 2724
9. Hossain Zadeh, J., Namiranian, M., Marvi, M. M., & Zahedi, A. G. (2004). Structure of less degraded oak forests in Illam province (Southwest Iran). Iranian Journal of Natural Resources, 57(1), 75-90, 2004, [Online]. Available: https://sid.ir/paper/22826/ en.
10. Jazirehi, M. H., Ebrahimi Rostaghi, M. (2003). Silviculture in zagros. University of Tehran Press, Tehran, 560 p.
11. Kia, L. A. (2006). The Study Of The Effects Of Some Nayural Factors On The Quantative Characteristic Of ((Pinnus Elderica Medw) In The Plantation Of West Of Mazandran. Journal Of Agricultural Scieces, 12(1), 81-88. [Online]. Available: https://sid.ir/paper/7664/ en.
12. Måren, I. E., Karki, S., Prajapati, C., Yadav, R. K., & Shrestha, B. B. (2015). Facing north or south: Does slope aspect impact forest stand characteristics and soil properties in a semiarid trans-Himalayan valley? Journal of arid environments, 121, 112-123. DOI: 10.1016/j.jaridenv.2015.06.004 [DOI:10.1016/j.jaridenv.2015.06.004]
13. Maroufi, H. (2000) Site Demands of Lebanon oak (Quercus libani Oliv.) in Kurdistan Province. M.Sc. Thesis, Imam Khomeini Higher Education Center, Karaj, 95 p.
14. Matinkhah, H. (1997). Study of oak regeneration in Yasouj forests. thesis submitted for graduate degree in forestry, faculty of natural resources, university of tarbiat modaress.
15. Mehdifar, D., & Sagheb-Talebi, K. (2006). Silvicultural characteristics and site demands of Gall Oak (Quercus infectoria Oliv.) in Shineh, Lorestan province Iran. Iranian journal of Forest and Poplar research, 14(3), 193-206. [Online]. Available: https://sid.ir/paper/111171/ en.
16. Mirzaeizadeh, V., Mahdavi, A., Naji, H., & Ahmadi, H. (2023). Modeling the Distribution of Species Pistacia atlantica in Ilam Province using MaxEnt Methods. ifej. 10(20), 129-139. doi:10.52547/ifej.10.20.129. URL: http://ifej.sanru.ac.ir/article-1-452- en.html [DOI:10.52547/ifej.10.20.129]
17. Moghaddam, T. M., Talebi, K. S., Akbarinia, M., Akhavan, R., & Hosseini, S. (2012). Impact of some physiographic and edaphic factors on quantitative and qualitative characteristics of Juniper forest (case study: Layen region-Khorasan). Iranian Journal of Forest, 4(2), 143-156. [Online]. Available: https://sid.ir/paper/111108/en.
18. Marvie-Mohadjer, M.R. 2005. Silviculture. 1st edn, University of Tehran Press, Karaj, Iran. 387pp
19. Mohammad-Dustar-Sharaf, M., Mirfakhraei, S., Zargaran, M. R., & Azimi, N. (2016). Species diversity of edaphic mesostigmatid mites (Acari: Mesostigmata) of Arasbaran Forest. Forest Research and Development, 2(1), 85-96.
20. Mohammadpour, M., Tatian, M., Tamartash, R., & Hoseinzadeh, J. (2021). Investigation of livestock behavior and determining the dependence of Kurdish sheep and native goats on forage sources in forest ecosystem of Tang-e-Dalab in Ilam province. Iranian Journal of Range and Desert Research, 2021; 28(1): 34-54. doi: 10.22092/ijrdr.2021.123853. [DOI:10.22092/ijrdr.2021.123853.]
21. Pourbabaei H, cheraghi R, ebrahimi S S. (2015). The Study of Woody Species Structure and Diversity in The Persian Oak (Quercus brantiiLindl) Site, Dashtak, Yasouj, Western Iran. jfer. 2(1), 1-17. URL: http://yujs.yu.ac.ir/jzfr/article-1-64-en.html
22. Pourhashemi, M. (2015). Structural characteristics of oak coppice stands of Marivan Forests. Journal of Plant Research (Iranian Journal of Biology), 27(5), 766-776. doi: 27502
23. Salarian, A., Mataji, A.A., & Iranmanesh, Y. (2009). Investigation on site demand of Almond (Amygdalus scoparia Spach.) in Zagros Forests (Case study: Karebassite of Chaharmahal and Bakhtiari province). Iranian Journal of Forest and Poplar Research, 16(4(34)), 528-542. SID. https://sid.ir/paper/110944/en
24. Savari, M., Ebrahimi-Maymand, R., & Mohammadi-Kanigolzar, F. (2013). The Factors influencing the application of organic farming operations by farmers in Iran. Agris on-line Papers in Economics and Informatics, 5(4), 179-187. https://www.researchgate.net/publication/287377872._
25. Savari, M., Eskandari Damaneh, H., & Eskandari Damaneh, H. (2020). Factors influencing local people's participation in sustainable forest management. Arabian Journal of Geosciences, 13, 1-13. DOI: 10.1007/s12517-020-05519-z [DOI:10.1007/s12517-020-05519-z]
26. Seidzadeh, H., Rezaei, J., Hoseinzadeh, J., Pourhashemi, M., & Seyed Akhlaghi, S. J. (2022). The Survey of Affecting Factors on Tendency to Participation of Local People in the Restoration of Oak Forests Involved with Decline in Ilam Province. Ecology of Iranian Forest, 10(19), 136-145. doi:10.52547/ifej.10.19.136. URL: http://ifej.sanru.ac.ir/article-1-339-fa.html [DOI:10.52547/ifej.10.19.136]
27. Shabani, S., Akbarinia, M., Jalali, S., & Aliarab, A. (2010). The effect of physiographic factors on plant species diversity in forest gaps (Case study: Lalis forest, Chalous). Iranian Journal of biology, 23(3), 418-429. Sid. https://sid.ir/paper/21113/en
28. Singh, S. (2018). Understanding the role of slope aspect in shaping the vegetation attributes and soil properties in Montane ecosystems. Tropical Ecology, 59(3), 417-430. https:// www.researchgate.net/ publication/341354955.
29. Small, C. J., & McCarthy, B. C. (2005). Relationship of understory diversity to soil nitrogen, topographic variation, and stand age in an eastern oak forest, USA. Forest ecology and Management, 217(2-3), 229-243. DOI:10.1016/j.foreco.2005.06.004 [DOI:10.1016/j.foreco.2005.06.004]
30. Talebi, M., Sagheb-Talebi, K., & Jahanbazi, H. (2006). Site demands and some quantitative and qualitative characteristics of Persian Oak (Quercus brantii Lindl.) in Chaharmahal & Bakhtiari Province (western Iran). Iranian journal of Forest and Poplar research, 14(1), 79-67.
31. Valipour, A., Namiranian, M., Ghazanfari, H., Heshmatol Vaezin, S. M., Lexer, M. J., & Plieninger, T. (2013). Relationships between forest structure and tree's dimensions with physiographical factors in Armardeh forests (Northern Zagros). Iranian journal of Forest and Poplar research, 21(1), 30-47. DOI: 10.22092/IJFPR.2013.3336
32. Zenner, E. K., Peck, J. E., Hobi, M. L., & Commarmot, B. (2014). The dynamics of structure across scale in a primaeval European beech stand. Forestry: An International Journal of Forest Research, 88(2), 180-189. [DOI:10.1093/forestry/cpu042]
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
