مقدمه و هدف: آتشسوزی یکی از مهمترین عوامل تعیین کننده و تأثیرگذار بر خصوصیات اکوسیستمهای جنگلی است. آتشسوزیها مناطق جنگلی را به شدت تحت تأثیر قرار دادهاند و گاهی آثار منفی آن برای چندین سال بعد از وقوع، همچنان باقی میماند، بهطوری که وضعیت پوشش گیاهی به حالت قبل خود بر نمیگردد. هدف از این مطالعه مدلسازی بازسازی پوشش گیاهی در جنگلهای زاگرس (استان ایلام) پس از وقوع آتشسوزی است.
مواد و روشها: برای مدلسازی بازسازی پوشش گیاهی از دادههای مختلف اقلیمی و محیطی به عنوان متغیرهای مستقل (پوشش گیاهی زمان وقوع آتش، شاخص شدت سوختگی، آنومالی دما و بارش، متوسط دما، بارش سالیانه، شیب، جهت و ارتفاع از سطح دریا) و پوشش گیاهی بعد از وقوع آتش به عنوان متغیر وابسته در مدلسازی (جنگل تصادفی، درخت تصمیم و تقویت گرادیان) استفاده شد. جهت تهیه شاخصهای نشاندهنده وضعیت تراکم پوشش گیاهی و شدت سوختگی از تصاویر ماهوارهای لندست استفاده شد و پس از پیش پردازش تصاویر این شاخصها با نسبت گیری طیفی تهیه شدند. متغیرهای اقلیمی نیز با توجه به روابط رگرسیونی بین این متغیرها (مجموع بارش، متوسط دما، حداقل دما و حداکثر دما) و ارتفاع از سطح دریا در منطقه مورد مطالعه برآورد شدند. در نهایت به منظور مدلسازی از سه الگوریتم یادگیری ماشین شامل درخت تصمیم، جنگل تصادفی و تقویت گرادیان استفاده شد و در نهایت دقت و صحت این مدلها مورد ارزیابی قرار گرفت.
یافتهها: نتایج نشان داد که در بین متغیرهای مختلف مورد بررسی، متغیرهای میزان بارش سالیانه، متوسط دمای سالیانه، شاخص تفاضل پوشش گیاهی نرمال شده (NDVI) و شاخص شدت سوختگی در زمان وقوع آتش به عنوان مهمترین عوامل تأثیرگذار بر بازسازی پوشش گیاهی بعد از آتشسوزی در این جنگلها شناخته شدند. همچنین نتایج نشان داد که در بین مدلهای مختلف مورد بررسی الگوریتم تقویت گرادیان با میزان R2 برابر با 66/0 بهتر از سایر مدلها به مدلسازی بازسازی پوشش گیاهی پرداخته است. در این مدل عوامل آب و هوایی به عنوان عوامل شاخص در بازسازی شناخته شدند.
نتیجهگیری: با توجه به نتایج حاصل از روابط رگرسیونی بین وضعیت پوشش گیاهی بعد از وقوع آتش (متغیر وابسته) و سایر متغیرهای مستقل و نتایج حاصل از مدلسازی میتوان نقش عوامل آب و هوایی در بازسازی پوشش گیاهی این جنگلها پس از آتشسوزی را تبیین کرد.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
سنجش از دور دریافت: 1401/6/1 | پذیرش: 1401/7/25