دوره 9، شماره 18 - ( پاییز و زمستان 1400 )
جلد 9 شماره 18 صفحات 137-127 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Esmaeilpour M, Sefidi K. Effect of traditional conservation on woody and herbal species frequency in the mountain forests of northern Iran (Case Study: Poudeh village, Roodsar). ifej. 2021; 9 (18) :127-137
URL: http://ifej.sanru.ac.ir/article-1-421-fa.html
URL: http://ifej.sanru.ac.ir/article-1-421-fa.html
اسماعیل پور محمد، سفیدی کیومرث. تأثیر حفاظت سنتی بر فراوانی گونه های چوبی و علفی در جنگل های کوهستانی شمال ایران (پژوهش موردی: روستای پوده، رودسر). بوم شناسی جنگل های ایران (علمی- پژوهشی). 1400; 9 (18) :137-127
دانشکدۀ کشاورزی و منابع طبیعی اهر، دانشگاه تبریز
چکیده: (854 مشاهده)
مقدمه و هدف: هدف از این پژوهش بررسی تغییرات فراوانی وتنوع گونه های درختی، درختچهای و علفی در مناطق کوهستانی جنگلهای شمال ایران با گذشت زمان و در نتیجه حفاظت سنتی این جنگلها است.
مواد و روش‌ها: منطقه مورد مطالعه در جنگلهای اطراف روستای پوده شهرستان رودسر استان گیلان واقع شده است. بر اساس سنتهای موجود در این منطقه، اهالی در مجاور زمینها و باغهای فندق خود، لکههایی از مناطق جنگل تخریبشده را به دلایلی از قبیل جلوگیری از سیل و بهره برداری شخصی از طریق سنگ چین و گذاشتن درختچه های خاردار بر روی آن و یا استفاده از پایه های چوبی و سیم خاردار حفاظت میکردند. در این منطقه، ده ها لکه جنگلی وجود دارد که توسط بومیان حفاظت شده است. سه لکه جنگلی برای این پژوهش انتخاب شد. برای بررسی اثر حفاظت بر زادآوری، قطعه های با سابقه حفاظت متفاوت شامل جنگل کهنرست شاهد، جنگل با سابقه حفاظت میان مدت (بیش از 40 سال) و جنگل با سابقه حفاظت کوتاه مدت (کمتر از 40 سال) انتخاب و شاخص های فراوانی نسبی، ارزش نسبی و تنوع گونه ای برای زیراشکوب و اشکوب بالا محاسبه شد.
یافته‌ها: با افزایش مدت حفاظت، فراوانی نسبی گونه راش در هر دو اشکوب افزایش، فراوانی نسبی گونه ممرز و مقدار تنوع گونه ای نیز کاهش یافته است. بیشترین و کمترین تفاوت فراوانی نسبی راش در بین دو اشکوب به ترتیب در قطعه های شاهد و حفاظت کوتاه مدت مشاهده شد. نسبت بین فراوانی گونه راش در آشکوب بالا به زیرآشکوب برای منطقه با سابقه حفاظت کوتاهمدت و میانمدت به ترتیب 1/18 و 1/24 به دست آمد. در منطقه شاهد که بیشترین فراوانی نسبی گونه راش (80 درصد) در اشکوب بالا (درختی) به ثبت رسیده است، ارتباط متوسطی بین دو اشکوب وجود دارد (0/61= r، 0/001>p) و در حفاظت کوتاه مدت این ارتباط به شکل معنی دار وجود دارد (0/72= r، 0/001>p). در قرق میان مدت (بیش از 40 سال) با افزایش فراوانی نسبی گونه راش در آشکوب بالا (اشکوب درختی)، فراوانی نسبی آن در اشکوب زیرین نیز به شکل معنی‌داری (0/88= R، 0/001>p) افزایش یافته است.
نتیجه‌گیری: اگر چه روند تغییرات گونه ای یک فرآیند پیچیده و نیازمند زمان طولانی است درعینحال نتایج نشان داده است در تحول ساختار توده ها در مناطق دستخورده، حفاظت میان مدت میتواند تسهیل گر شکل گیری زیراشکوب باشد. توصیه می شود که برای شکل گیری زیراشکوب در منطقه، حفاظت میان مدت همراه با دخالت های پرورشی اعمال شود.
مواد و روش‌ها: منطقه مورد مطالعه در جنگلهای اطراف روستای پوده شهرستان رودسر استان گیلان واقع شده است. بر اساس سنتهای موجود در این منطقه، اهالی در مجاور زمینها و باغهای فندق خود، لکههایی از مناطق جنگل تخریبشده را به دلایلی از قبیل جلوگیری از سیل و بهره برداری شخصی از طریق سنگ چین و گذاشتن درختچه های خاردار بر روی آن و یا استفاده از پایه های چوبی و سیم خاردار حفاظت میکردند. در این منطقه، ده ها لکه جنگلی وجود دارد که توسط بومیان حفاظت شده است. سه لکه جنگلی برای این پژوهش انتخاب شد. برای بررسی اثر حفاظت بر زادآوری، قطعه های با سابقه حفاظت متفاوت شامل جنگل کهنرست شاهد، جنگل با سابقه حفاظت میان مدت (بیش از 40 سال) و جنگل با سابقه حفاظت کوتاه مدت (کمتر از 40 سال) انتخاب و شاخص های فراوانی نسبی، ارزش نسبی و تنوع گونه ای برای زیراشکوب و اشکوب بالا محاسبه شد.
یافته‌ها: با افزایش مدت حفاظت، فراوانی نسبی گونه راش در هر دو اشکوب افزایش، فراوانی نسبی گونه ممرز و مقدار تنوع گونه ای نیز کاهش یافته است. بیشترین و کمترین تفاوت فراوانی نسبی راش در بین دو اشکوب به ترتیب در قطعه های شاهد و حفاظت کوتاه مدت مشاهده شد. نسبت بین فراوانی گونه راش در آشکوب بالا به زیرآشکوب برای منطقه با سابقه حفاظت کوتاهمدت و میانمدت به ترتیب 1/18 و 1/24 به دست آمد. در منطقه شاهد که بیشترین فراوانی نسبی گونه راش (80 درصد) در اشکوب بالا (درختی) به ثبت رسیده است، ارتباط متوسطی بین دو اشکوب وجود دارد (0/61= r، 0/001>p) و در حفاظت کوتاه مدت این ارتباط به شکل معنی دار وجود دارد (0/72= r، 0/001>p). در قرق میان مدت (بیش از 40 سال) با افزایش فراوانی نسبی گونه راش در آشکوب بالا (اشکوب درختی)، فراوانی نسبی آن در اشکوب زیرین نیز به شکل معنی‌داری (0/88= R، 0/001>p) افزایش یافته است.
نتیجه‌گیری: اگر چه روند تغییرات گونه ای یک فرآیند پیچیده و نیازمند زمان طولانی است درعینحال نتایج نشان داده است در تحول ساختار توده ها در مناطق دستخورده، حفاظت میان مدت میتواند تسهیل گر شکل گیری زیراشکوب باشد. توصیه می شود که برای شکل گیری زیراشکوب در منطقه، حفاظت میان مدت همراه با دخالت های پرورشی اعمال شود.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
