دوره 9، شماره 18 - ( پاییز و زمستان 1400 )
جلد 9 شماره 18 صفحات 146-138 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
aazami A, hosseini A, soleimani R, maleki N. (2021). Evaluation of Soil Moisture Changes Using the Balance Model in Zagros Oak Drying Forests (Case study: Melah Siah Forest - Ilam). ifej. 9(18), 138-146. doi:10.52547/ifej.9.18.138
URL: http://ifej.sanru.ac.ir/article-1-356-fa.html
URL: http://ifej.sanru.ac.ir/article-1-356-fa.html
اعظمی ایاد، حسینی احمد، سلیمانی رضا، ملکی ناصر. بررسی تغییرات محتوی رطوبت خاک با مدل بیلان آبی در جنگل‌های دچار خشکیدگی بلوط زاگرس (مطالعه موردی: جنگل مله‌سیاه – ایلام) بوم شناسی جنگل های ایران (علمی- پژوهشی) 1400; 9 (18) :146-138 10.52547/ifej.9.18.138
بخش جنگل، مرتع و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی ایلام، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ایران
چکیده: (2072 مشاهده)
مقدمه و هدف: شناخت محتوی رطوبت خاک و تغییرات آن در رویشگاه می‌تواند یک شاخص کمی بوم‌شناسی باشد. هدف پژوهش، ارزیابی دقت مدل توزیعی بیلان آبی تورک در برآورد رطوبت خاک در جنگل بلوط واقع در مله سیاه ایلام است.
مواد و روش ها: مطالعه حاضر طی مهر 1392 تا شهریور 1394 انجام شد. داده‌های ورودی مدل شامل نقشه‌های توزیعی ﺑﺎرش، دﻣﺎ و تشعشع خورشیدی ماهانه، نقشه ﻇﺮﻓﻴﺖ ﻧﮕﻬﺪاری آب در ﺧﺎک و 1DEM منطقه است. برای اعتبارسنجی داده رطوبت خاک حاصل از مدل بیلان آب، تعداد 33 سنسور 110 سانتی‌متری رطوبتسنج در نقاط مختلف رویشگاه نصب و اندازه‌گیری با رطوبتسنج 2TDR در گام زمانی ماهانه انجام شد. برای ارزیابی مدل از آماره‌های میانگین قدرمطلق خطا MAE)) و میانگین انحراف خطا (MBE) استفاده و در ادامه نتایج تحلیل گردید.
یافته ها: نتایج نشان داد که دقت مدل در برآورد رطوبت خاک در ایام مرطوب سال کم و حالت بیش‌برآوردی و در دوره خشک سال مناسب است. دیگر نتایج نشان داد در سال اول و دوم اجرای تحقیق، میزان بارش بهترتیب 680 و 383 میلی متر بوده که سهم تبخیر و تعرق از بارش به ترتیب 56 و 77 درصد است. همچنین در رویشگاه مورد مطالعه حداکثر ظرفیت آب در دسترس خاک 125 میلی‌متر در اسفندماه و حداقل آن در شهریور ماه بهمیزان صفر در شرایط خشکسالی ثبت شده است. دیگر نتایج حاکی است تنش‌خشکی در سال اول (نرمال از نظر بارش)، در دو ماه مرداد و شهریور و در سال دوم (خشکسالی)، به چهار ماه تیر، مرداد، شهریور و مهر افزایش یافته‌است. همچنین 73 درصد پایه‌های خشکیده بلوط در رویشگاه، منطبق بر محدوده‌هایی است که رطوبت خاک در ماه شهریور به کمتر از نقطه پژمردگی (15 درصد) رسیده‌است.
نتیجه گیری: بنابراین کاهش رطوبت خاک در خشکسالی‌ها نقش مهمی در خشکیدگی پایه‌های بلوط داشته و اثر شدت و تداوم دوره‌های خشکسالی در خشکیدگی درختان بلوط نیاز به بررسی بیشتر دارد.
مواد و روش ها: مطالعه حاضر طی مهر 1392 تا شهریور 1394 انجام شد. داده‌های ورودی مدل شامل نقشه‌های توزیعی ﺑﺎرش، دﻣﺎ و تشعشع خورشیدی ماهانه، نقشه ﻇﺮﻓﻴﺖ ﻧﮕﻬﺪاری آب در ﺧﺎک و 1DEM منطقه است. برای اعتبارسنجی داده رطوبت خاک حاصل از مدل بیلان آب، تعداد 33 سنسور 110 سانتی‌متری رطوبتسنج در نقاط مختلف رویشگاه نصب و اندازه‌گیری با رطوبتسنج 2TDR در گام زمانی ماهانه انجام شد. برای ارزیابی مدل از آماره‌های میانگین قدرمطلق خطا MAE)) و میانگین انحراف خطا (MBE) استفاده و در ادامه نتایج تحلیل گردید.
یافته ها: نتایج نشان داد که دقت مدل در برآورد رطوبت خاک در ایام مرطوب سال کم و حالت بیش‌برآوردی و در دوره خشک سال مناسب است. دیگر نتایج نشان داد در سال اول و دوم اجرای تحقیق، میزان بارش بهترتیب 680 و 383 میلی متر بوده که سهم تبخیر و تعرق از بارش به ترتیب 56 و 77 درصد است. همچنین در رویشگاه مورد مطالعه حداکثر ظرفیت آب در دسترس خاک 125 میلی‌متر در اسفندماه و حداقل آن در شهریور ماه بهمیزان صفر در شرایط خشکسالی ثبت شده است. دیگر نتایج حاکی است تنش‌خشکی در سال اول (نرمال از نظر بارش)، در دو ماه مرداد و شهریور و در سال دوم (خشکسالی)، به چهار ماه تیر، مرداد، شهریور و مهر افزایش یافته‌است. همچنین 73 درصد پایه‌های خشکیده بلوط در رویشگاه، منطبق بر محدوده‌هایی است که رطوبت خاک در ماه شهریور به کمتر از نقطه پژمردگی (15 درصد) رسیده‌است.
نتیجه گیری: بنابراین کاهش رطوبت خاک در خشکسالی‌ها نقش مهمی در خشکیدگی پایه‌های بلوط داشته و اثر شدت و تداوم دوره‌های خشکسالی در خشکیدگی درختان بلوط نیاز به بررسی بیشتر دارد.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
اکولوژی جنگل
دریافت: 1398/10/4 | پذیرش: 1399/2/27 | انتشار: 1400/10/18
دریافت: 1398/10/4 | پذیرش: 1399/2/27 | انتشار: 1400/10/18
فهرست منابع
1. Aazami, A., A. Hosseni and J. Hoseianzadeh. 2019. The effect of depth and aspect on soil moisture in dieback affected oak forests (Case study: Meleh siah forest, Ilam province). Iranian Forest Ecology Journal, 6 (15): 41-50. (In Persian). [DOI:10.29252/ifej.6.11.41]
2. Alizadeh, A. 2006. Soil, water and plant relationship. Astane Ghodse Razavi Press, Mashhad, Iran. 484p (In Persian).
3. Attarod, P., S.M.M. Sadeghi, F.T. Sarteshnizi, S. Saroyi, P. Abbasian, M. Masihpoor, F. Kordrostami and A. Dirikvandi. 2016. Meteorological parameters and evapotranspiration affecting the Zagros forests decline in Lorestan province. Iranian Journal of Forest and Range protection, 13 (2 :( 97-112. (In Persian).
4. Barkhordary, J., T. Vartanian and H. Khosravi. 2015. Determination of Yazd-Ardakan watershed water balance by using Thornthwaite-Mather metho Ilam Black d and application of distributed rainfall-runoff model. Iranian Journal of Range and Desert Research, 22(3): 466-480. (In Persian).
5. Barkhordary, J. 2014. Evaluation of a distributed monthly water balance model to determine catchment runoff in arid region using RS and GIS (A case study in Yazd-Ardakan basin). Journal Watershed Management Research (Pajouhesh & Sazandegi), 105:17-26. (In Persian).
6. Chuen, S. K and D. K. Kasturi. 2013. Validation of AMSR-E soil moisture product and future perspective of soil moisture estimation using SMOS data tropical region. International Geoscience and Remote Sensing Symposium (IGARSS). https://ieeexplore.ieee.org/document/6723641.
7. Dadresi Sebzehvari, A., A. Akhondei, M. F. Radmenesh and A. Noroozi. 2015. Modeling different levels of soil moisture in thermal and reflective data range. Journal of Quantitative Geomorphology Research, Fourth Year, 3:31-49.
8. Dyer, J.M.2009.Assessing topographic patterns in moisture use and stress using a water balance, Landscape Ecology, 24:391-403. [DOI:10.1007/s10980-008-9316-6]
9. Hayati, E., E. Abdi, M. Mohseni Saravi, B. Majnounian and G.B. Chirico.2018. Time - varying soil water potential at different depths of soil under grassed and deciduous hill slopes. Forest and Wood Products, 70(4): 617-625.
10. Hesadi, B. 2011. Survey of Soil Water Balance Model Using GIS (Case Study: Naz Lu Chai Watershed). Final research report. Registration number 39414. Institute of Engineering Technical Research, AREEO, Tehran, Iran. (In Persian).
11. Hossieni, A and S.M. Hossieni.2015. The role of topographic and edaphic factors in mortality of trees in Middle Zagros Persian Oak (Quercus brantii) forests. Journal of Zagros Forests Researches, 3(1): 47-57. (In Persian).
12. Hossieni, A., M.R. Jafari and A. Najafi- Far. 2018. Evaluating and recognizing the status of standard of caratagus pontica, Cerasus microcarpa and Amigdalus orientalis in the central Zagros forests. (Case study Dalab forests of Ilam province). Ecology of Iranian Forests, 5(10): 42-52. [DOI:10.29252/ifej.5.10.42]
13. Mahdavi, M and M. Azarakhshi. 2004. Determination of monthly appropriate water balance model in small watersheds of Iran (Case study: East Azarbaijan and Mashal Khorasan province), Iranian Journal of Natural Resources, 57(3):415-427.
14. Iverson, L.R., M.E. Dale, C.T. Scott and A. Prasad. 1997. A GIS- derived integrated moisture index to predict forest composition. Journal of Landscape Ecology, 12: 331-348. [DOI:10.1023/A:1007989813501]
15. Gieske, Sen., K.P and A. M. 2006. Use of GIS and remote sensing in identifying recharge zones in an arid catchment: a case study of Roxo river basin, Portugal. Journal of Nepal Geological Society, 31:25- 32. [DOI:10.3126/jngs.v31i0.255]
16. Goyal, R.K. 2004. Sensitivity of evapotranspiration to global warming: A case study of arid zone of Rajasthan (India), Agricultural Water Management, 69:1-11. [DOI:10.1016/j.agwat.2004.03.014]
17. Kessell, S.R. 1979. Gradient modeling: resource and fire management. Springer-Verlag, NEW YORK. [DOI:10.1007/978-1-4612-6176-6]
18. Lookingbill, T and D. Urban. 2004. An empirical approach toward improved spatial estimates of soil moisture for vegetation analysis. Landscape Ecol, 19:417-433. [DOI:10.1023/B:LAND.0000030451.29571.8b]
19. Mehta, V.K., M.T. Walter and S.D. Degloria. 2006. A simple water balance model. Arghyam/Cornell University. http://www.indiawaterportal.org/node/10.
20. Parker, A.J. 1982. The topographic relative moisture index: an approach to soil moisture assessment in mountain terrain. Phys Geogr, 3:160- 168. [DOI:10.1080/02723646.1982.10642224]
21. Qui, Y. B., Fu. J. Wan and C. Landing. 2001. Soil moisture in relation to topography and land use in a hill slope catchment of loess Plateau, Chain. Journal of Hydrology, 240: 243- 263. [DOI:10.1016/S0022-1694(00)00362-0]
22. Salamian, S., A. Khatunabadi, H. Hozi and S.A. R. Gohari. 2007. Estimation of natural nutrition in Yazd-Ardakan plain, 9th National seminar on irrigation and evaporation reduction, Kerman, Shahid Bahonar university, https: // www.civilica.com/Paper-ABYARI09-ABYARI09_248.htm.
23. Soleimani, R., J. Hossein-Zade, A. Rahmani, Pour-Hashemi, M and M. Mohammad-Pour.2014. Investigation soil status of Oak forest in dry affected regions of Ilam province. Research institute of forest and rangelands, Iran. 67pp. (In Persian).
24. Tromp-Van Marveled, H.J and J.J. McDonnell. 2006. On the interrelations between topography, soil depth, soil moisture, transpiration rates and species distribution at the hills slope scale. Advances in water resources, 29(2): 293-310. [DOI:10.1016/j.advwatres.2005.02.016]
25. Whittaker, RH. 1956. Vegetation of the Great Smoky Mountains. Ecol Monoge, 26: 1-80. [DOI:10.2307/1943577]
26. Yaghoubi, F and A. Bahremand. 2011. Stream flow simulation using spatially distributed hydrologic model, wet Spa in Chehel- Chai Water and Soil Conservation, 18(3): 185- 206.
27. Zarehaghghi, D., M.R. Neyshabouri, M. Gorji, M.A. Sadeghzadeh Ryhan and J. M. Emartperdaz. 2015. Evaluation of moisture range with minimum limitation on pistachio seedlings of Sarakhsi variety. Journal of Water in Agriculture Research, 28(2): 353-363. (In Persian).
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
