مقدمه و هدف : رویش درختان جنگلی تحت کنترل مؤلفه‌های مختلفی است. یکی از عوامل اصلی تعیین‌کننده ساختار و ترکیب جنگل رقابت بین درختان بوده و رقابت روابط پیچیدهای را شامل می شود که به الگوی پراکنش درختان، وجود منابع و راندمان به کارگیری منابع بستگی دارد. بنابراین آگاهی از فرایندهای رقابت درختان ازنظر بوم شناختی و اقتصادی حائز اهمیت است. هدف پژوهش حاضر تعیین همبستگی شاخص رقابت با برخی ویژگیهای ساختاری درختان بلوط ایرانی (Quercus brantii Lindl var.persica) در منطقه هشتاد پهلو خرم‌آباد (لرستان) بود.
مواد و روشها: درختان سالم بلوط دانه‌زاد (۳۰ درخت) در دامنه های مختلف به روش تصادفی انتخاب شدند. برخی ویژگیهای درختان بلوط ایرانی شامل ارتفاع، قطر برابرسینه و قطر تاج درختان اندازه گیری شد. در زیر تاج آن‌ها در دو جهت (شمالی- جنوبی) به فاصله یک متر از تنه درختان نمونه برداری از ریشه های مویین (۶۰ نمونه) در عمق ۳۰-۰ سانتیمتری انجام شد.
یافته ها: نتیجه تجزیه واریانس نشان داد که بین مقدار شاخص رقابت برای گونه بلوط ایرانی در دامنه های مختلف اختلاف معنی دار وجود داشت (۰/۰۰۰Sig.=) به‌طوری‌که بیشترین مقدار میانگین این شاخص مربوط به دامنه شمالی بود. برای مقدار شاخص رقابت در طبقه قطری اختلاف معنی دار و در طبقه ارتفاعی درختان عدم اختلاف معنی دار مشاهده شد. با افزایش قطرتاج و قطربرابرسینه، میانگین شاخص رقابت درختان بلوط افزایش و با کاهش نسبت ارتفاع به قطر برابرسینه و همچنین نسبت قطر تاج به قطر برابرسینه مقدار شاخص کاهش یافت . اختلاف معنی دار برای درختان بلوط ازنظر قطر تاج، قطر برابرسینه، نسبت ارتفاع به قطر برابرسینه و همچنین نسبت قطر تاج به قطر برابرسینه در دامنه های مختلف مشاهده شد. ضرایب همبستگی پیرسون نشان داد که بین شاخص رقابت و کربن زی‌توده ریشه های مویین درختان بلوط ایرانی همبستگی منفی معنی دار وجود دارد.
نتیجه گیری: تفاوت شاخص رقابت در دامنه قطری مختلف درختان بلوط ایرانی بیانگر اهمیت و نقش این مشخصه مهم در برآورد آن و همچنین اختلاف توان رقابتی درختان در مراحل مختلف توسعه توده جنگلی است. به طورکلی درختان نورپسند و دانه زاد بلوط ایرانی با توجه به شرایط رویشگاهی ازنظر توان رقابتی و برخی ویژگیهای ساختاری در دامنه های مختلف باهم تفاوت دارند که این ویژگی های مهم درعملیات جنگل شناسی بایستی مورد توجه مدیریت جنگل قرار گیرد.
