حمزه جعفری سرابی، بابک پیله ور، کامبیز ابراری واجاری، سید محمد واعظ موسوی،
دوره ۹، شماره ۱۷ - ( ۳-۱۴۰۰ )
گونه های درختی از مهم ترین عوامل تاثیرگذار بر ویژگیهای خاک از طریق تولید لاشریزه بوده و نقش اساسی در چرخۀ کربن و آزادسازی عناصر غذایی خاک دارند. پژوهش حاضر به بررسی تغییرات ترسیب کربن و برخی ویژگیهای خاک در تیپهای جنگلی زاگرس میانی، جنگلهای استان لرستان، در ارتباط با گونه های درختی غالب منطقه می پردازد. در مطالعه حاضر برخی از ویژگیهای زیستی درختان در تیپهای جنگلی بلوط ایرانی، دارمازو و گلابی وحشی با استفاده از ۲۴ قطعه نمونه ۵۰۰ متر مربعی تصادفی (۲۵×۲۰ متر) اندازه گیری شد. همچنین خاک زیراشکوب تیپهای مورد مطالعه با استفاده از ۴۸ نمونه ترکیبی از عمقهای ۱۰-۰ و ۳۰-۱۰ سانتیمتری برداشت شد. پس از اندازه گیری متغیرهای مورد مطالعه، مقایسه آماری میانگین متغیرهای جنگل شناسی، خاکی و ترسیب کربن در تیپهای جنگلی با استفاده از آنالیز واریانس یکطرفه انجام گرفت. نتایج نشان داد که تیپهای جنگلی مورد مطالعه بدون اختلاف معنی دار در مقادیر درصد تاج پوشش، دارای اختلاف معنی داری در پارامترهای ارتفاع تاج پوشش و تراکم بودند. تیپ های جنگلی ضمن اختلاف معنی دار در مقادیر ترسیب کربن، بافت، نیتروژن، کربن آلی، نسبت کربن به نیتروژن، پتاسیم، pH و رطوبت اشباع عمق اول، فاقد اختلاف در مقادیر آهک، هدایت الکتریکی، کلسیم، وزن مخصوص ظاهری و رطوبت اشباع عمق دوم بودند. بدین معنی که بیشترین میزان رس، سیلت و pH خاک در تیپ های جنگلی گلابی وحشی و بلوط دارمازو و بیشترین مقادیر ترسیب کربن، شن، پتاسیم، نیتروژن، کربن آلی و رطوبت اشباع عمق اول در خاک جنگلی بلوط ایرانی مشاهده شد. در این رابطه ارتفاع تاجپوشش مهمترین متغیری بود که با ترسیب کربن، نیتروژن، کربن آلی، پتاسیم، pH و رطوبت اشباع خاک همبستگی نشان داد. به طورکلی نتایج نشان می دهد که تغییرات ترسیب کربن و عناصر غذایی خاک در تیپ های جنگلی مورد مطالعه بیشتر تحت تأثیر نوع تیپ جنگلی و ارتفاع تاجپوشش قرار می گیرد. لذا پیشنهاد می شود در مطالعات سنجش از دور جهت برآورد ترسیب کربن خاک جنگل های زاگرس از داده های لیدار که قابلیت اندازه گیری ارتفاع تاج پوشش را دارند استفاده شود.