مقدمه و هدف: استفاده از کودهای زیستی همانند باکتری های محرک رشد گیاه بهمنظور کاهش صدمات ناشی از تنش کم آبی در گیاهان و بهبود خصوصیات فیزیولوژیکی و در نتیجه بالا بردن میزان رشد گیاه در مناطق خشک و نیمه خشک از اقدامات ضروری برای کنترل تنش کم آبی می باشد. لذا این تحقیق با هدف بررسی تأثیر همزمان سطوح مختلف تنش کم آبی و تلقیح باکتری های محرک رشد گیاه بر برخی صفات فیزیولوژیک در نونهال های بلوط ایرانی انجام گرفت.
مواد و روش ها: به منظور بررسی تأثیر باکتری‌های محرک رشد گیاه و سطوح مختلف آبیاری بر برخی از صفات فیزیولوژیک نونهال های بلوط ایرانی، آزمایشی در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با پنج تکـرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه یزد اجرا شد. فاکتور اصـلی شـامل سه سطح آبیاری (۸۰ درصد آبیاری کامل بهعنوان شاهد، ۶۰ و ۴۰ درصد آبیاری کامل) و فاکتور فرعـی در شش سطح کاربرد باکتری محرک رشد گیاه (عدم تلقیح باکتریایی بهعنوان شاهد و تلقیح بذر با بـاکتری هـای Bacillus anthracis، B. licheniformis، Stenotrophomonas maltophilia، B. cereus و BMix (ترکیب چهار سویه) بود.
یافته ها: نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تأثیر سطوح تنش کمبود آب، تیمارهای باکتریایی و اثر متقابل آنها بر تمامی صفات مورد مطالعه معنیدار بود. نتایج مقایسه میانگین ها نشان داد که میزان کلروفیلa ،b و کلروفیل کل با افزایش سطوح کمآبی کاهش مییابد. در مقابل، میزان پرولین، فنل کل و درصد مهارکنندگی رادیکالهای آزاد در نونهال های بلوط ایرانی تحت تنش بهطور معنیداری نسبت به نمونه شاهد افزایش یافت. میزان تجمع مالوندیآلدئید (MDA) که میزان تخریب و پراکسیداسیون لیپیدهای غشایی را نشان میدهد نیز با افزایش تنش کمآبی افزایش معنیداری نسبت به نمونه شاهد داشت ولی با اضافهکردن باکتریها به تیمارهای خشکی میزان تجمع آن کاهش یافت که این نشان میدهد باکتری آثار منفی خشکی بر پراکسیداسیون لیپیدهای غشاء را کم کرده و بدینترتیب باعث افزایش مقاومت نونهال ها به شرایط تنش شده است.
نتیجه گیری: به طورکلی از بـین تیمارهـای باکتریـایی، تیمار باکتری (BMix) باعث افزایش میزان کلروفیل a، b، کلروفیل کل و کاهش میزان مالون دیآلدئید و تیمار باکتری Bacillus anthracis باعث افزایش میزان پرولین، فنل کل و درصد مهارکنندگی رادیکالهای آزاد تحت تنش شدید کمآبی شدند.
