TY - JOUR T1 - Changes in Species Diversity and Soil Seed Bank under the Exclosure and Different Intensity of Livestock Grazing in Deteriorated Forests of Middle Zagros TT - تغییر تنوع گونه ای و بانک بذر خاک تحت تأثیر قرق و چرای دام در جنگل های مخروبه زاگرس میانی JF - ifej JO - ifej VL - 10 IS - 20 UR - http://ifej.sanru.ac.ir/article-1-444-fa.html Y1 - 2022 SP - 52 EP - 63 KW - Seed bank KW - Livestock Grazing KW - Biodiversity indices KW - Exclosure KW - Kangavar N2 - چکیده مبسوط مقدمه و هدف: چرای بی­رویه، رعایت نکردن تعادل دام و مرتع و ورود زودهنگام دام به جنگل­ها و مراتع از عوامل اصلی تخریب جنگل­ها و مراتع هستند که موجب تغییرات در ترکیب، ساختار و تنوع گونه­ای می ­شوند. در این مطالعه تغییرات در ترکیب، ساختار و تنوع گونه ­ای تحت تأثیر قرق و شدت­ های مختلف چرای دام یک­سال پس از چرای دام در جنگل­ های مخروبه سرخلج کنگاور و در سه منطقه قرق، منطقه تحت چرای متوسط و شدید بررسی شد. مواد و روش­ ها: نمونه ­برداری از پوشش گیاهی (علفی و درختچه ­ایی و درختی) در مسیر ترانسکت­ های 100 متری با 90 پلات دو مترمربعی به ­روش براون-بلانکه با ثبت درصد تاج پوشش گونه­ های گیاهی انجام شد. با توجه به ییلاقی بودن منطقه، نمونه ­گیری بانک بذر در آذرماه 1398 و پیش از آغاز رویش بذرهای موجود در خاک انجام گرفت. پس از بازدید از مراتع مشجر سرخلج، سه منطقه با قابلیت تفکیکی که تمام خصوصیات و شرایط بوم شناختی مثل توپوگرافی (شیب، جهت، ارتفاع)، نوع خاک و مقدار بارندگی شبیه به هم بوده و تنها در فاکتور شدت چرا با هم اختلاف داشتند، مشخص گردید. فاصله مناطق مورد مطالعه از یکدیگر 500 متر بود. این مناطق سپس تحت شرایط چرای دام متوسط و شدید قرار گرفتند و قسمتی هم بدون چرا به عنوان شاهد در نظر گرفته شد، نمونه­برداری از بانک بذر خاک در هر پلات در دو عمق 5-0 و 10-5 سانتی­متری در مناطق مورد مطالعه انجام گرفت. ترکیب و مقدار بانک بذر نیز به روش جوانه­زنی در گلخانه تعیین گردید. یافته ­ها: نتایج نشان داد چرای متوسط و شدید دام باعث تغییر نوع گونه ­ای در منطقه گردیده به طوری که با افزایش شدت چرا، گونه­ های کریپتوفیت و تروفیت کاهش داشته و گونه­ های همی­ کریپتوفیت، فانروفیت و کامفیت در منطقه افزایش یافت. همچنین شاخص­ های تنوع پوشش گیاهی و بانک بذر در منطقه چرای شدید نسبت به منطقه قرق به شدت کمتر بود در حالی که شاخص ­های تنوع زیستی در منطقه چرای متوسط نسبت به چرای شدید از مقادیر بالاتری برخوردار بودند. نتیجه­ گیری: نتایج این تحقیق نشان داد که عملیات قرق یک­ساله می ­تواند باعث افزایش تنوع پوشش گیاهی گردد و در صورت عدم امکان قرق به دلیل نیاز مبرم دامداران و مرتعداران روستایی و عشایری به علوفه مراتع و غیر ممکن بودن قرق مرتع در عرصه­های خیلی وسیع، چرای سبک می­تواند از اولویت بیشتری برخوردار باشد. M3 10.52547/ifej.10.20.52 ER -