TY - JOUR T1 - Gap structure and its relationship with regeneration status in beech forests of Haftkhal region, Sari. TT - ساختار روشنه‌ها و ارتباط آن با وضعیت زادآوری در جنگل‌های راش منطقه هفت‌خال ساری JF - ifej JO - ifej VL - 9 IS - 18 UR - http://ifej.sanru.ac.ir/article-1-382-fa.html Y1 - 2021 SP - 196 EP - 209 KW - Beech KW - Forest management KW - Gap structure KW - Regeneration. N2 - مقدمه و هدف: مطالعه و ارزیابی ساختار روشنه­ ها باعث ایجاد درک صحیحی از روند پویایی توده جنگلی و همچنین آشفتگی­ های طبیعی می­ شود که نقش مهمی در آینده مدیریتی بوم‌سازگان جنگل دارد. مطالعه حاضر به بررسی ارتباط ساختار روشنه­ ها با زادآوری در راشستان­ طبیعی جنگل هفتخال استان مازندران می ­پردازد. مواد و روش‌ها: بدین­ منظور ابتدا با جنگل گردشی، تمام روشنه‌های موجود در سطح منطقه شناسایی و ثبت شد. سپس روشنه­ ها در سه کلاسه کوچک (کمتر از 300 مترمربع)، متوسط (300 تا 600 مترمربع) و بزرگ (بیشتر از 600 مترمربع) کلاسه‌بندی و خصوصیات ساختاری روشنه از جمله فراوانی، شکل و مساحت محاسبه شد. مشخصه‌های قطر یقه، ارتفاع، نوع گونه، فراوانی نهال­ ها به تفکیک مراحل رویشی برای همه زادآوری­ ها در هر روشنه ثبت شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد که 3/65 درصد منطقه مورد مطالعه را روشنه تشکیل می­دهد. از نظر سطح، 85 درصد روشنه­ ها در کلاسه ­های کوچک و متوسط بود. ارتباط مساحت با محیط روشنه ­ها و همچنین بررسی شاخص کشیدگی میلر نشان داد که روشنه ­ها اکثرا دارای شکل بیضوی در روشنه­ های کوچک تا شکل دایره ­ای در روشنه ­های بزرگ هستند، به­ طوری­که مقدار شاخص کشیدگی میلر در روشنه­ های کوچک، متوسط و بزرگ، به­ ترتیب 0/42، 0/59 و 0/86 بود. در بررسی مشخصه­ های تجدید حیات، 85 درصد زادآوری­ های موجود در روشنه ­ها مربوط به گونه راش بود. بیش‌ترین فراوانی زادآوری­ها در مرحله رویشی خال با قطر کمتر از 5 سانتی­متر و ارتفاع 4 تا 8 متر بودند که شروع رقابت برای نور، مهم­ترین عامل در این مرحله است. همچنین مقایسات نشان داد فراوانی، رشد قطری و رشد ارتفاعی زادآوری­ ها با افزایش سطح روشنه به­ طور معنی­ داری کاهش می ­یابد و دلیل آن نیازهای بوم‌شناختی به ­ویژه سایه ­پسندی زادآوری ­های گونه راش است که روشنه­ های کوچک این شرایط را مهیا ساخته است. نتیجه ­گیری: نتایج حاصل از این تحقیق بیانگر این است که روشنه­ های کوچک­تر از 600 مترمربع (روشنه های کوچک و متوسط) از شرایط مناسب­تری برخوردارند و در مدیریت جنگل باید تا حد ممکن از ایجاد روشنه ­های بزرگ­تر از 600 مترمربع اجتناب شود. نتایج مقاله حاضر مدیریت جنگل را در اجرای بهتر و قابل اعتماد برنامه‌ریزی­ ها همراه با حفظ پایداری بوم‌سازگان­های جنگلی و همچنین منافع اقتصادی و اجتماعی آن یاری می‌کند. M3 10.52547/ifej.9.18.196 ER -