دوره 10، شماره 20 - ( پاییز و زمستان 1401 1401 )
جلد 10 شماره 20 صفحات 109-99 |
برگشت به فهرست نسخه ها
سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمانشاه، ایران
چکیده: (1894 مشاهده)
چکیده مبسوط
مقدمه و هدف: یکی از معضلات زیست محیطی جنگلهای زاگرس طی چند سال اخیر بروز پدیده زوال درختان بلوط است که به شکل خشکیدگی در آن‌ها نمود یافته است. این موضوع در جنگلهای زاگرس یک پدیده چندبعدی، پیچیده و ملی است.
مواد و روش‌ها: در این پژوهش تأثیر شدت خشکیدگی تاجی درختان بلوط ایرانی بر خصوصیات برگ و بذر در منطقه جنگلی دچار خشکیدگی ویله در استان کرمانشاه طی سال‌های 1400-1398 پایش شد. نمونه گیری از برگ درختان طی سه سال متوالی در فصول بهار و تابستان، از پنج درخت ثابت در هر طبقه زوال، 20 برگ (هر جهت تاج 5 برگ) به طور تصادفی انجام و نمونه ها برای اندازه گیری سطح برگ، وزن تر و خشک برگ، درصد رطوبت به آزمایشگاه منتقل شدند. همچنین از همین پایه ها و از هر جهت تاج، 25 بذر جدا و ابعاد بذر، جام بذر و وزن 100 دانه تعیین شدند. تیمارهای تحقیق شامل زوال درختان در چهار سطح (سالم، سر خشکیدگی تاج، خشکیدگی تاج کمتر از 50 درصد، خشکیدگی تاج بیشتر از 50 درصد) بودند. تجزیه مرکب اطلاعات کمی در قالب طرح کاملاً تصادفی و مقایسه میانگین داده ها با روش دانکن در سطح 5 درصد، برای چهار سطح خشکیدگی و سه سال مطالعه انجام شد.
یافته ها: بین سطوح مختلف خشکیدگی برای وزن خشک ، وزن تر و درصد رطوبت برگ و کلیه خصوصیات مربوط به بذر اختلاف معنیدار وجود دارد. اما برای متوسط مساحت برگ تفاوت معنی داری در بین سطوح مختلف خشکیدگی درختان بلوط وجود ندارد. اثر متقابل سطوح متفاوت خشکیدگی در طی سال‌های مطالعه نشان داد که اختلاف معنیداری برای صفات طول، قطر میانه، ضخامت جام و وزن صد دانه بذر وجود دارد. همچنین در صفت قطر دهانه جام بذر اختلاف معنیدار مشاهده میشود و در نهایت اثر متقابل سال در سطوح خشکیدگی برای صفات ارتفاع جام، قطر جام و درصد قوه نامیه معنیدار نیست. بیشترین میزان وزن خشک برگ مربوط به سطح بیشتر از 50% خشکیدگی و کمترین آن به درختان سالم اختصاص دارد که با دیگر سطوح خشکیدگی اختلاف معنیداری نشان میدهد. بیشترین میزان وزن تر برگ نیز به سطح کمتر از 50% خشکیدگی و کمترین آن به درختان سالم اختصاص دارد و با دیگر سطوح اختلاف معنیداری دارد. بیشترین درصد رطوبت برگ مربوط به درختان سالم و کمترین مقدار آن به درختان با بیش از 50 درصد خشکیدگی اختصاص دارد که با درختان سر خشکیده اختلاف معنیدار نشان نمیدهد. بیشترین میزان وزن خشک برگ مربوط به سطح بیشتر از 50% خشکیدگی و کمترین میزان آن به درختان سالم اختصاص دارد که با دیگر سطوح خشکیدگی اختلاف معنیداری در سطح 5% نشان میدهد.
نتیجه گیری: به نظر می‌رسد خصوصیات زایشی و رویشی بلوط کاملاً متأثر از طبقات مختلف خشکیدگی درختان است و همچنین شرایط متفاوت اقلیمی طی سال‌های مختلف نیز تأثیر معنیداری بر این خصوصیات داشته است. نتایج این بررسی نشان داد که وضعیت سلامت درخت تأثیر زیادی بر روی وزن برگ دارد به این شرح که درختان خشکیده بلوط برگ‌های بزرگ‌تر و سنگین‌تری نسبت به درختان سالم دارند. با افزایش میزان خشکیدگی کمیت و کیفیت بذر به شدت کاهش یافته است اما برای خصوصیات برگ تغییرات به نحوی است که درختان سعی در حفظ توان زیستی خود دارند و تا حدودی سطح فتوسنتزی خود را نگهداری می کنند. در این منطقه کاهش بارندگی و وجود آثار خشکیدگی از سال‌های قبل تهدید جدی برای شادابی و سلامت جنگل مورد مطالعه است.
مقدمه و هدف: یکی از معضلات زیست محیطی جنگلهای زاگرس طی چند سال اخیر بروز پدیده زوال درختان بلوط است که به شکل خشکیدگی در آن‌ها نمود یافته است. این موضوع در جنگلهای زاگرس یک پدیده چندبعدی، پیچیده و ملی است.
مواد و روش‌ها: در این پژوهش تأثیر شدت خشکیدگی تاجی درختان بلوط ایرانی بر خصوصیات برگ و بذر در منطقه جنگلی دچار خشکیدگی ویله در استان کرمانشاه طی سال‌های 1400-1398 پایش شد. نمونه گیری از برگ درختان طی سه سال متوالی در فصول بهار و تابستان، از پنج درخت ثابت در هر طبقه زوال، 20 برگ (هر جهت تاج 5 برگ) به طور تصادفی انجام و نمونه ها برای اندازه گیری سطح برگ، وزن تر و خشک برگ، درصد رطوبت به آزمایشگاه منتقل شدند. همچنین از همین پایه ها و از هر جهت تاج، 25 بذر جدا و ابعاد بذر، جام بذر و وزن 100 دانه تعیین شدند. تیمارهای تحقیق شامل زوال درختان در چهار سطح (سالم، سر خشکیدگی تاج، خشکیدگی تاج کمتر از 50 درصد، خشکیدگی تاج بیشتر از 50 درصد) بودند. تجزیه مرکب اطلاعات کمی در قالب طرح کاملاً تصادفی و مقایسه میانگین داده ها با روش دانکن در سطح 5 درصد، برای چهار سطح خشکیدگی و سه سال مطالعه انجام شد.
یافته ها: بین سطوح مختلف خشکیدگی برای وزن خشک ، وزن تر و درصد رطوبت برگ و کلیه خصوصیات مربوط به بذر اختلاف معنیدار وجود دارد. اما برای متوسط مساحت برگ تفاوت معنی داری در بین سطوح مختلف خشکیدگی درختان بلوط وجود ندارد. اثر متقابل سطوح متفاوت خشکیدگی در طی سال‌های مطالعه نشان داد که اختلاف معنیداری برای صفات طول، قطر میانه، ضخامت جام و وزن صد دانه بذر وجود دارد. همچنین در صفت قطر دهانه جام بذر اختلاف معنیدار مشاهده میشود و در نهایت اثر متقابل سال در سطوح خشکیدگی برای صفات ارتفاع جام، قطر جام و درصد قوه نامیه معنیدار نیست. بیشترین میزان وزن خشک برگ مربوط به سطح بیشتر از 50% خشکیدگی و کمترین آن به درختان سالم اختصاص دارد که با دیگر سطوح خشکیدگی اختلاف معنیداری نشان میدهد. بیشترین میزان وزن تر برگ نیز به سطح کمتر از 50% خشکیدگی و کمترین آن به درختان سالم اختصاص دارد و با دیگر سطوح اختلاف معنیداری دارد. بیشترین درصد رطوبت برگ مربوط به درختان سالم و کمترین مقدار آن به درختان با بیش از 50 درصد خشکیدگی اختصاص دارد که با درختان سر خشکیده اختلاف معنیدار نشان نمیدهد. بیشترین میزان وزن خشک برگ مربوط به سطح بیشتر از 50% خشکیدگی و کمترین میزان آن به درختان سالم اختصاص دارد که با دیگر سطوح خشکیدگی اختلاف معنیداری در سطح 5% نشان میدهد.
نتیجه گیری: به نظر می‌رسد خصوصیات زایشی و رویشی بلوط کاملاً متأثر از طبقات مختلف خشکیدگی درختان است و همچنین شرایط متفاوت اقلیمی طی سال‌های مختلف نیز تأثیر معنیداری بر این خصوصیات داشته است. نتایج این بررسی نشان داد که وضعیت سلامت درخت تأثیر زیادی بر روی وزن برگ دارد به این شرح که درختان خشکیده بلوط برگ‌های بزرگ‌تر و سنگین‌تری نسبت به درختان سالم دارند. با افزایش میزان خشکیدگی کمیت و کیفیت بذر به شدت کاهش یافته است اما برای خصوصیات برگ تغییرات به نحوی است که درختان سعی در حفظ توان زیستی خود دارند و تا حدودی سطح فتوسنتزی خود را نگهداری می کنند. در این منطقه کاهش بارندگی و وجود آثار خشکیدگی از سال‌های قبل تهدید جدی برای شادابی و سلامت جنگل مورد مطالعه است.
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
اکولوژی جنگل
دریافت: 1401/2/19 | پذیرش: 1401/6/2 | انتشار: 1401/8/1
دریافت: 1401/2/19 | پذیرش: 1401/6/2 | انتشار: 1401/8/1
فهرست منابع
1. Abrams, M.D. 1990. Adaptations and responses to drought in Quercus species of North America. Tree Physiology, 7(1): 227-238. [DOI:10.1093/treephys/7.1-2-3-4.227]
2. Abrams, M.D., M.E. Kubisk and S.A. Mostoller. 1994. Relating wet and dry year ecophysiology to leaf structure in contrasting temperate tree species. Ecology, 75(1): 123-133. [DOI:10.2307/1939389]
3. Alizadeh, A. 2004. Relationship of soil, water and plant, 4th Publication, Imam Reza University, Mashhad, Iran, 470 pp (In Persian).
4. Amir Ahmadi, B., R. Zolfaghari and M.R. Mirzaei. 2015. Relation between dieback of Quercus brantii Lindl. Trees with ecological and silvicultural factors, (Study area: Dena Protected Area). Ecology of Iranian Forests, 3(6): 19-27 (In Persian).
5. Badehian, Z., Sh. Mehdi Karami, M. Rashidi and M. Rajabi. 2018. Effect of the oak decline on the secondary compositions in oak leaves, Case study: Zagros forest- Lorestan. Journal of Plant Ecophysiology, 10(32): 236-246.
6. Arraudeau, M.A. 1989. Breeding strategies for drought resistance. In: Baker, F.W.G. (ed.), Drought resistance in cereals. C.A.B. International, 125(1): 107-116.
7. Derikvand, R. and R. Zolfaghari. 2014. Effects of some ecological factors on seed and germination characteristics of Cupressus Sempervirens L. Var. horizontalis: A case study in Tange Soulak Forest Reserve, Kohgiluyeh and Boyer-Ahmad Province, Iran. Iranian Journal of Applied Ecology, 2(6): 65-74 (In Persian).
8. Dickson. R.E. and P.T. Tomlinson. 1996. Oak growth, development and carbon metabolism in response to water in response to water stress. Annales des Science Forestieres, 53(2-3): 181-196. [DOI:10.1051/forest:19960202]
9. Fort, C., M.L. Fauveau, F. Muller, P. label, A. Granier and E. Dreyer. 1997. Stomatal conductance, growth and root signaling in young oak seedlings subjected to partial soil drying. Tree Physiology, 17(5): 281-289. [DOI:10.1093/treephys/17.5.281]
10. Gieger, T. and F.M. Thomas. 2002. Effects of defoliation and drought stress on biomass partitioning and water relations of Quercus robur and Quercus petraea. Basic and Applied Ecology, 3(2): 171-181. [DOI:10.1078/1439-1791-00091]
11. Gordon, D.R., J.M. Walker, J.W. Menke and K.J. Rice. 1989. Competition for soil water between annual plants and blue oak (Quercus douglasii) seedling. Ecologia, 79(4): 533-541. [DOI:10.1007/BF00378672]
12. Hamzehpour, M., H. Kia-daliri and K. Bordbar. 2011. Preliminary study of manna oak (Quercus brantii Lindl.) tree decline in Dashte-Barm of Kazeroon, Fars province. Iranian Journal of Forest and Poplar Research, 19(2): 363-352 (In Persian).
13. Hoseini, A., S.M. Hoseini, A. Rahmani and D. Azadfar. 2014. Comparison between two oak stands (healthy and affected by oak decline) in respect to characteristics of competitive environments at Ilam province. Iranian Journal of Forest and Poplar Research, 21(4): 606-616 (In Persian).
14. Hoseini, H. 2015. Leaf morphological and physiological responses of Persian oak trees in oak
15. decline affected stands. Iranian Journal of Rangelands and Forests Plant Breeding and Genetic Research, 23(2): 288-298 (In Persian).
16. Hosseini, A., S.M. Hosseini and J.C. Linares. 2018. Linking morphological and ecophysiological leaf traits to canopy dieback in Persian oak trees from central Zagros. Journal of Forestry Research, 30(5): 1755-1764. [DOI:10.1007/s11676-018-0805-4]
17. Hoseinzadeh, J. and M. Pourhashemi. 2015. The study of crown indicators in Quercus brantii tress in
18. relationship with mortality phenomenon in Ilam forests. Iranian Journal of Forest, 7(1): 57-66 (In
19. Persian).
20. Jazirehi, M.H. and M. Ebrahimi Rostaghi. 2003. Silviculture in Zagros. Iran: Tehran University Press, 560 pp (In Persian).
21. Kabrick, J.M., D.C. Dey, R.G. Jensen and M. Wallendorf. 2008. The role of environmental factors in oak decline and mortality in the Ozark Highlands. Forest Ecology and Management, 255(5): 1409-1417. [DOI:10.1016/j.foreco.2007.10.054]
22. Ke, W.S., Z.C. Zhong and H.A. Xi. 2000. The variation of seed sizes of Gordonia acuminate geographic population and its effect on seed germination and seedling, Acta Ecologica Sinia, 20(4): 697-701.
23. Kessler, Jr. and K.J. Kenneth. 1989. Some perspectives on Oak decline in the 80's. In: Rink, G., Budelsky, C.A. (Eds.), Proceedings of the Seventh Central Hardwood Conference, Gen. Tech. Rep. NC-132, Carbondale, IL, March 5-8, 1989. USDA Forest Service, North Central Forest Experiment Station, St. Paul, MN, 25-29 pp.
24. Khosropour, N., J. Mirzaee and S. Doostkami. 2014. Factors affecting oak forest dieback Zagros. The National Conference of Iranian natural resources with a focus on forest science, Sanandaj, Iran, 1-10 pp.
25. Liu, X., D.S. Ellsworth and M.T. Tyree. 1997. Leaf nutrition and photosynthetic performance of sugar maple (Acer saccharum) in stands with contrasting health conditions. Tree Physiology, 17(3): 169-178. [DOI:10.1093/treephys/17.3.169]
26. Martinez-Vilalta, J., J. Pinol and K. Beven. 2002. A hydraulic model to predict drought-induced mortality in woody plants: an application to climate change in the Mediterranean, Ecological Modeling, 155(2-3): 127-147. [DOI:10.1016/S0304-3800(02)00025-X]
27. Meszaros, I. 2008. Responses of some ecophysiological traits of sessile oak (Quercus petraea) to drought stress and heat wave in growing season of 2003. Journal acta biological szeg ediensis, 52(1): 107-109.
28. Ogaya, R. and J. Penuelas. 2006. Contrasting foliar responses to drought in Quercus ilex and Phillyrea latifolia. Biologia Plantarum, 50(3): 373-382. [DOI:10.1007/s10535-006-0052-y]
29. Parvaneh, E., V. Etemad, M.R. Marvie Mohajer, Gh. Zahedi Amiri and P. Attarod. 2016. The
30. relationships between the rate of Oak trees decline and forest types, soil characteristics and topographic conditions in Ghalaje forests of Kermanshah, west of Iran. Iranian Journal of Forest, 8(3): 263-275.
31. Poulos, H.M. 2007. Drought response of two Mexican oak species, Quercus laseyi and Q. sideroxila (Fagaceae), in relation to elevational position. American journal of botany, 94(5): 809-811. [DOI:10.3732/ajb.94.5.809]
32. Pourhashemi, M., H. Jahanbazi, J. Hoseinzadeh, S.K. Bordbar, Y. Iranmanesh and Y. Khodakaram. 2017. The history of oak decline in Zagros forests. Iran Nature, 2(1): 30-37 (In Persian).
33. Pourhashemi, M. and S. Sadeghi. 2021. A Review on ecological causes of oak decline phenomenon in forests of Iran. Ecology of Iranian Forest, 8(16): 148-164 (In Persian).
34. Rajora, O., K. Jinhon and J. Major. 2011. Gene expression responses of black spruce (Piceamariana) to global climate change conditions. BMC Proceedings, 5(7): 13-99. [DOI:10.1186/1753-6561-5-S7-P99]
35. Rosson J.F. 2004. Oak mortality trends on the Interior Highlands of Arkansas. In: Spetich, M.A. (Ed.), Upland oak ecology symposium: history, current conditions, and sustainability, Gen. Tech. Rep. SRS-73, Fayetteville, AR, October 7-10, 2002. USDA Forest Service, Southern Research Station, Asheville, NC, 229-235 pp.
36. Royo, A., L. Gil and J.A. Pardos. 2001. Effect of water stress conditioning on morphology, Physiology and field performance of Pinus halepensis Mill seedling. New forest, 21(2): 127-140. [DOI:10.1023/A:1011892732084]
37. Starkey, D.A. and S.W. Oak. 1989. Site factors and stand conditions associated with oak decline in southern upland hardwood forests. In: Rink, G., Budelsky, C.A. (Eds.), Proceedings of the Seventh Central Hardwood Conference. General Technical Report, NC- 132. USDA Forest Service, North Central Forest Experiment Station, 95-102 pp.
38. Starkey, D.A., S.W. Oak. G.W. Ryan. F.H. Tainter. C. Redmond and H.D. Brown. 1989. Evaluation of oak decline areas in the South, Protection Rep. R8-PR 17. USDA Forest Service, 36 pp.
39. Thomas, F.M. and G. Hartmann. 1996. Soil and tree water relations in mature oak stands of northern Germany differing in the degree of decline, Annals of Science Forest, 53(2-3): 697-720. [DOI:10.1051/forest:19960247]
40. Zarafshar, M., M. Teimouri, M. Pourhashemi, T. Alizadeh, S.K. Bordbar, M.J. Rousta and A. Abbasi. 2020. The impact of Brant's oak (Quercus brantii Lindl.) decline on stand soil characteristics (Case study: Kohmareh Sorkhi, Fars Province). Forest and Wood Products, 74(1): 97-110 (In Persian).
41. Yazdian, F. Distribution area of Oak forests in Iran. 2000. Ph.D. thesis, Science and Research Campus of Islamic Azad University, Tehran, Iran, 313 pp (In Persian).
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |