دوره 10، شماره 19 - ( بهار و تابستان 1401 )
جلد 10 شماره 19 صفحات 8-1 |
برگشت به فهرست نسخه ها
گروه جنگلداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی اهر، دانشگاه تبریز، ایران
چکیده: (1762 مشاهده)
مقدمه و هدف: گیاه تیس یا بارانک برگ شانه ای (Sorbus aucuparia L.)، یکی از گونه های دارویی و با ارزش جنگل شمال و ارسباران است. از لحاظ ویژگیهای بوم شناختی کمتر مورد بررسی قرار گرفته است. با توجه به اطلاعات اندک درباره گونه تیس و اهمیت بالای بومشناختی این گونه و کمبود اطلاعات در زمینه رویشگاه های این گونه در ارسباران و خصوصیات کمی این گونه، این تحقیق بر آن است تا با افزایش اطلاعات مورد نیاز در این زمینه بتواند راهکارهای مدیریتی با تکیه بر اکولوژی این گونه ارائه نماید تا به بهبود وضعیت رویشگاهی این گونه منجر شود.
مواد و روشها: در منطقه مورد مطالعه 18 قطعه نمونه نیم هکتاری با ابعاد (100×50 متر) و در مجموع نه هکتار انتخاب و آماربرداری شد. انتخاب قطعات نمونه بهصورت منظم تصادفی بود به طوریکه قطعه نمونه اول به صورت تصادفی و قطعه نمونه های بعدی با فاصله 800 متر از همدیگر و در جهت شرقی پیاده شدند. آماربرداری از درختان موجود در قطعه نمونه به صورت صددرصد صورت گرفت تا بتوان درصد گونه تیس نسبت به سایر گونه های موجود در قطعات نمونه را تعیین نمود.
یافته ها: وضعیت گونه های مشاهده شده در قطعات نمونه نشان داد که مجموعاً 20 گونه در منطقه وجود داشت. گونه های اوری (1018 پایه در هکتار)، هفت کول (290 پایه در هکتار) و ممرز (226 پایه در هکتار)، سه گونه مهم از لحاظ فراوانی در منطقه مورد مطالعه بود. گونه تیس به همراه گونه های ذکر شده در منطقه مشاهده شد و رتبه چهارم از لحاظ میانگین تعداد در هکتار (142 پایه در هکتار) نشان داد. میانگین قطر و ارتفاع پایه های اندازه گیری شده تیس به ترتیب برابر با 9/8 (6±) سانتی متر و 4/4 (1/8±) متر بود. بیـشترین میزان تعداد در هکتار در شیبهای کمتر از 40 درصد و در ارتفاع بالای 2200 متر از سطح دریا مشاهده شد. بیشترین قطر برابرسینه تیس 44 سانتیمتر و بیشترین ارتفاع 14 متر اندازه گیری شد. از نظر آماری، اختلاف معنی داری در مقادیر قطـر برابرسـینه با کلاسهه ای شیب مـشاهده شـد. بـرای مشخـصه اخـتلاف ارتفاع درختان و فراوانی در هکتار با شیب زمین اختلاف معنی داری مشاهده نشد. همچنین بالاترین میزان تعداد پایه های تیس در هکتار در شیبهای کمتر از 40 درصد و ارتفاعات بالای 2200 متر از سطح دریا مشاهده شد.
نتیجه گیری: با استناد به نتایج، با توجه به نقش تیس در پایداری مناطق شیب دار و کاهش فرسایش، با افزایش مدت حفاظت و قرق گونه های با ارزش جنگل از جمله گونه های مختلف بارانک، نتایج بلند مدتی در امر حفاظت از بوم سامانه گیاهی ارسباران حاصل میشود.
مواد و روشها: در منطقه مورد مطالعه 18 قطعه نمونه نیم هکتاری با ابعاد (100×50 متر) و در مجموع نه هکتار انتخاب و آماربرداری شد. انتخاب قطعات نمونه بهصورت منظم تصادفی بود به طوریکه قطعه نمونه اول به صورت تصادفی و قطعه نمونه های بعدی با فاصله 800 متر از همدیگر و در جهت شرقی پیاده شدند. آماربرداری از درختان موجود در قطعه نمونه به صورت صددرصد صورت گرفت تا بتوان درصد گونه تیس نسبت به سایر گونه های موجود در قطعات نمونه را تعیین نمود.
یافته ها: وضعیت گونه های مشاهده شده در قطعات نمونه نشان داد که مجموعاً 20 گونه در منطقه وجود داشت. گونه های اوری (1018 پایه در هکتار)، هفت کول (290 پایه در هکتار) و ممرز (226 پایه در هکتار)، سه گونه مهم از لحاظ فراوانی در منطقه مورد مطالعه بود. گونه تیس به همراه گونه های ذکر شده در منطقه مشاهده شد و رتبه چهارم از لحاظ میانگین تعداد در هکتار (142 پایه در هکتار) نشان داد. میانگین قطر و ارتفاع پایه های اندازه گیری شده تیس به ترتیب برابر با 9/8 (6±) سانتی متر و 4/4 (1/8±) متر بود. بیـشترین میزان تعداد در هکتار در شیبهای کمتر از 40 درصد و در ارتفاع بالای 2200 متر از سطح دریا مشاهده شد. بیشترین قطر برابرسینه تیس 44 سانتیمتر و بیشترین ارتفاع 14 متر اندازه گیری شد. از نظر آماری، اختلاف معنی داری در مقادیر قطـر برابرسـینه با کلاسهه ای شیب مـشاهده شـد. بـرای مشخـصه اخـتلاف ارتفاع درختان و فراوانی در هکتار با شیب زمین اختلاف معنی داری مشاهده نشد. همچنین بالاترین میزان تعداد پایه های تیس در هکتار در شیبهای کمتر از 40 درصد و ارتفاعات بالای 2200 متر از سطح دریا مشاهده شد.
نتیجه گیری: با استناد به نتایج، با توجه به نقش تیس در پایداری مناطق شیب دار و کاهش فرسایش، با افزایش مدت حفاظت و قرق گونه های با ارزش جنگل از جمله گونه های مختلف بارانک، نتایج بلند مدتی در امر حفاظت از بوم سامانه گیاهی ارسباران حاصل میشود.
نوع مطالعه: تخصصی |
موضوع مقاله:
اکولوژی جنگل
دریافت: 1400/9/9 | پذیرش: 1400/10/11 | انتشار: 1401/3/23
دریافت: 1400/9/9 | پذیرش: 1400/10/11 | انتشار: 1401/3/23
فهرست منابع
1. Aghajani, H., M. Bahmani, M. Raeisi Gahrooyi, D. Efhamisisi and F. Kool. 2019. Anatomical, Biometrical, Physical and Chemical properties of wild service tree (Sorbus torminalis L.)(Case study: Sangdeh forests of Mazandaran). Iranian Journal of Wood and Paper Industries, 9(4): 597-608
2. Aghajani, H., A. Shirvany and E. Khedive. 2017. Importance of Sorbus species in the forest Arasbaran. 1st conference of conservation and protection of Arasbaran forest: 9
3. Azizi, K., H.R. Naji, H. Hassaneian Khoshroo and H.M. Mehdi. 2020. Effect of Altitude and Growing Season on Some Physiological Properties of Leaf from Persian Oak (Quercus brantii) in Zagros Forest (Case study: Ilam). Journal of Plant Process and Function, 9(35): 101-114.
4. Bozhuyuk, M.R. 2021. Morphological and Biochemical Diversity in Fruits of Rowanberry (Sorbus aucuparia L.) Genotypes. Erwerbs-Obstbau: 1-5. [DOI:10.1007/s10341-021-00603-4]
5. Burga, C.A., S. Bührer and F. Klötzli. 2019. Mountain ash (Sorbus aucuparia) forests of the Central and Southern Alps (Grisons and Ticino, Switzerland-Prov. Verbano-Cusio-Ossola, N-Italy): Plant ecological and phytosociological aspects. Tuexenia: Mitteilungen der Floristisch-Soziologischen Arbeitsgemeinschaft, 39: 121-138.
6. Diekmann, M., O. Eilertsen, E. Fremstad, J.E. Lawesson and E. Aude. 1999. Beech forest communities in the Nordic countries-a multivariate analysis. Plant Ecology, 140(2): 203-220. [DOI:10.1023/A:1009768225798]
7. Emam, M., A. Ghamarizare, L. Mirjani and A. Shariat. 2015. Comparison micro propagated Sorbus aucoparia plantlets in photoautotrophic and semi-photoautotrophic conditions. Journal of Plant Research (Iranian Journal of Biology), 28(2): 235-242.
8. Ghanbari, S. and C.C. Kern. 2021. Fuelwood Harvest and No Harvest Effects on Forest Composition, Structure, and Diversity of Arasbaran Forests-A Case Study. Forests, 12(12): 1631. [DOI:10.3390/f12121631]
9. Ghanbari, S., K. Sefidi, C.C. Kern and P. Álvarez-Álvarez. 2021. Population structure and regeneration status of woody plants in relation to the human interventions, Arasbaran Biosphere Reserve, Iran. Forests, 12(2): 191. [DOI:10.3390/f12020191]
10. Luoma, V., N. Saarinen, M.A. Wulder, J.C. White, M. Vastaranta, M. Holopainen and J. Hyyppä. 2017. Assessing precision in conventional field measurements of individual tree attributes. Forests, 8(2): 38. [DOI:10.3390/f8020038]
11. Mirdeylami, S.Z. and G.H. Heshmati. 2014. Study of the forest vegetation on the basis of elevation gradient in Touskestan-Charbagh habitat, Golestan province. Journal of Wood and Forest Science and Technology, 20(4): 41-60.
12. Moradi, G. 2021. Reviewing Richness of Woody Species in Northern Forests of Iran and Temperate Broadleaf Forests of Central Europe. Human & Environment, 19(2): 75-90.
13. Mozaffarian, V. 2005. Trees and shrubs of Iran. Farhang Moaser Publication.
14. Pesendorfer, M.B., M. Bogdziewicz, W.D. Koenig, M. Ledwoń and M. Żywiec. 2019. Declining fruit production before death in a widely distributed tree species, Sorbus aucuparia L. Annals of Forest Science, 76(1): 11. [DOI:10.1007/s13595-018-0791-x]
15. Raeisi, S., H. Yousefzadeh, G.A. Jalali and O. Esmailzadeh. 2021. Morphological variation in leaf & seed germination characteristics of Rowan tree (Sorbus aucuparia L.) in the Hyrcanian forest. Iranian Journal of Forest, 13(1): 15-29
16. Raspe, O., C. Findlay and A.L. Jacquemart. 2000. Sorbus aucuparia L. Journal of Ecology, 88(5): 910-930. [DOI:10.1046/j.1365-2745.2000.00502.x]
17. Räty, M., G. Caudullo and D. de Rigo. 2016. Sorbus aucuparia in Europe: Distribution, habitat, usage and threats. European Atlas of Forest Tree Species; San-MiguelAyanz, J., de Rigo, D., Caudullo, G., Houston Durrant, T., Mauri, A., Eds: 176-177
18. Rostamikia, Y. and K. Sagheb-Talebi. 2019. Effect of landform and edaphic characteristics on the presence and vegetative traits of rowan (Sorbus aucuparia L.) in Andabil forest, Khalkhal region. Forest and Wood Products, 72(2): 111-121.
19. Sabeti, H. 1994. Forests, trees, and shrubs of Iran. Yazd university press: 807.
20. Yousefzadeh, H., S. Raeisi, O. Esmailzadeh, G. Jalali, M. Nasiri, Ł. Walas and G. Kozlowski. 2021. Genetic Diversity and Structure of Rear Edge Populations of Sorbus aucuparia (Rosaceae) in the Hyrcanian Forest. Plants, 10(7): 1471. [DOI:10.3390/plants10071471]
21. Zargari, A., 2011. Medicinal plants. University of Tehran press, Tehran, Iran: 942.
22. Nie, N.H., Bent, D.H., Hull, C.H., 1975. SPSS: Statistical package for the social sciences. McGraw-Hill New York.
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |